ANASAYFA GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR KURULUŞ KÜNYE İLETİŞİM

13.05.2021

INDUSTRIAL REVOLUTION – ENDÜSTRİ DEVRİMİ NEDİR? (3)

Bütün bu gelişmelerin sonucunda 1767'de kömür madenlerine ilk kez demir dekovil hattı döşendi ve 1779'da Severn nehri üzerinde ilk demir köprü yapıldı. İskoçya'nın Falkirk kasabasında demir ustası John Roebuck'da 1779'dan itibaren ilk olarak “carronades” adı verilen savaş gemilerinde kullanılan topları üretmeye başladı. 1787'de Wilkinson, 21 metre uzunluğundan 2.1 metre genişliğinde kanallarda kullanılabililecek demirden yapılmış sandalları, Paris şehrinin demir döküm su borularını ve kendi evi için demirden pencere ve kapı profillerini üretti. 1808'de öldüğünde demire olan sevgisinden dolayı kendisi demirden yapılmış bir tabutla gömüldü. (Stamp; 1979, 44) Kömür madenlerinin bulunduğu bölgelere endüstrinin kaymasıyla demir endüstrisinde artan bu gelişmeler madencilikten imalata çok değişik safhalarda bir çok iş alanının da açılmasına neden oldu. Top, tüfek, köprü, motor, demiryolu, gemi endüstrileri bundan büyük ölçüde etkilendi, yararlandı.

1856'a Henry Bassamer (1813-1898) converter adını verdiği armut şeklindeki dolapla demiri çeliğe dönüştürmeyi başardı. 1878'de Sidney Gilchridt Thomas ve kuzeni Percy Gilcgridt bu dolabı dolomite kiliyle kaplayarak fosforu demirden ayrıştırdı. Bu sürece “basic process” , üretilen çeliğe “basic steel” adı verildi. Çelik, demirin yerine geçti. Çelik fabrikaları böylece fosforlu demirin bulunduğu Cumberland, Corby ve Scunthorpe gibi bölgelerde de kurulmaya başlandı.

1866'da William Siemens'in “open heath” metodu, çeliğin üretimi sürecinde herhangi bir noktada olabilecek hatayı ve doğacak hatalı malı anında önleyecek tedbirleri getirdi. Bugün bile, üretilen ham demirin %90'ı bu yöntemle çeliğe dönüşmektedir.

  1. Yüzyıla gelmeden önce yalnız çelik değil, jet motorlarında kullanılan sıcağa dayanıklı titanyum, nükleer reaktörlerde kullanılan sıcağa ve küflenmeye dayanıklı zirkonium keşfedildi. Ve kullanılmaya başlandı. Kömür makineye güç, metaller makine üretimine olanak verdi. Fakat makinelerin daha verimli kullanması gerekliydi.

Makinelerin, araç ve gereçlerinin fabrikasyon üretimi Joseph Bramah'ın (1748-1814) gayretleri ile başladı. Zamanın en büyük üreticisi olan Bramah  bu işten büyük bir servet yaptı.

Bramah ayrıca kilit, hydraulic press, birahanelerde kullanılan açık birayı fıçıdan bardağa basan emme basma aletleri icat etti. Bramah'ın bir asistanı da standart uzunlukta vida kesebilen otomatik tezgahı icad etti. Joseph Whitworth (1803-1887) bugün bile kullanılan, vidanın dişli  ve uzunluk standartlarını devreye soktu.

XVIII. yüzyıl İngiltere'sinde Norwich şehri worsted (dokunmadan önce boyanmış uzun elyaflı yün) kumaş üretimi ve East Anglia ve West Country (Gloucestershire, Wiltshire, Somerset ve Devon) worsted yün üretiminin merkezi idi. Ülkenin kuzey ve güneyinde uygulanan, yün iplikten kumaşa kadar, çok zaman alan üretim metotları, çok ilkeldi.  Güneyde taşeronluk, kuzeyde ise bütün işlemleri bir çiftçi ailesinin kendisinin yaptığı aile işletmeleri vardı. Endüstri devrimi bu geleneksel yapıyı altüst etti. Kuzeyde Bury şehrinde John Kay ilk uçan mekiği (flying shuttle) icat etti. Kendisi bu buluşundan yararlanamadı. Bir çok üretici bu buluşü taklit etti. İşçiler işsiz kalacakları korkusuyla Kay'ın evine hücum ettiler ve evi yaktılar. Kay Fransa'ya kaçarak zor kurtuldu, orada sefalet içinde öldü. Preston'da Richard Arkwright'in (1732-1792), Boston'da Samuel Crampton'un 1799 da, rahip Edmund Cartwright'ın 1785deki (Power Loom) çeşitli buluşlarıyla artık dokuma tezgahı, iplik eğirme ve dokuma işlemleri aynı hızla ve buhar gücüyle yapılabilir hale geldi.

 


Bu yazı 482 defa okundu.


Yorumlar


Ad Soyad E-Mail
GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR ARŞİV

KONUMUMUZ

Altıeylül / Balıkesir

ADRES

Altıeylül Mah. Çiğdem Sok. İnaler İş Mrk.No: 8 1/1 Altıeylül / Balıkesir
MND Ajans
©2020 | Tüm Hakları Saklıdır
MND Ajans