ANASAYFA GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR KURULUŞ KÜNYE İLETİŞİM

17.05.2021

INDUSTRIAL REVOLUTION – ENDÜSTRİ DEVRİMİ NEDİR? (5)

Kanallarda kullanılan uzun sandallarla dağ içlerindeki madenlerden mal taşımacılığı kolaylaştı. James Brindley (1716-1772) meşhur bir kanal açıcı ve inşaatçı idi. 540 km kanal açılmasını kendi başına başardı. Bu kanallar arasında en önemlileri ve çevre ekonomisine, düşünülemeyecek derecede yararlar sağlayanları şunlardır (Stamp; 1979, 65)

  1. The Bridgewater Canal: Worsleyden Machestere 10 km (1759-1761) kömür taşımak için yapıldı.
  2. The Machester to Liverpool Canal (1767-67): Bu kanalda Liverpool, Manchester'de üretilen yün ve pamuklu malların dünya pazarlarına sevkedildiği Atlantikteki en önemli liman oldu.
  3. The Liverpool to Leeds Canal (1770-1816): Buradan nehir yoluyla Baltık sahillerine mal sevkiyatının en önemli noktası Kuzey Denizindeki Hull'a ulaşıldı. Böylece Liverpool ve Hull bağlantısı kuruldu.
  4. The Grand Trunk Canal (1766-77): Liverpool'u Trend nehrine bağladı. Bu kanal 75 bağlantı noktası, 5 tünel, 160 aqueduct ve 100 köprüden geçiyordu. Bu kanal Cheshire'in tuz madenlerini ve Staffodshire'in seramiklerini dünya pazarlarına açtı. Josiah Wedgewood (1730-95) bu yolları kullanarak ülkenin güney batısındaki Cornwall'dan getirttiği kil ile meşhur Wedgewood seramik ve porselenlerini daha az masrafla üretmeye başladı. Ürünün taşınması sırasında kırılma oranı çok azaldı. Wedgewood İngiltere'de yeni devrin kapitalistlerinin ilk örneklerinden biridir.

Onun her sabah fabrikasını gezdiğinden kötü malları kendi bastonu ile kırdığı, sık sık oniki parça malı üstüste koyarak, düşüp düşmediklerine bakarak ve her parçanın ölçülerinin eşitliğini ve doğruluğunu inceleyerek kalite kontrolü yaptığı çok iyi bilinir. Wedgewoord, işletmelerinde iş bölümüne, “Division of Labour” a çok önem verdi ve dinsel bir bağlılıkla bu ilkeyi uyguladı. Rus İmparotiçesi Catherine II'ye özel olarak hazırladığı 952 parça porselen takımının üretimini 10000'i aşkın deney yaptıktan sonra başardığı, böylece kaliteye ne kadar önem verdiği hep anlatılır. Bu stil sonra “Jasper ware” diye anıldı.

Türkiye'den 1865'lerden sonra ihraç edilmeye başlayan bor madeninin Wedgewood seramiklerinin sırlanmasında – glazing- kullanıldığı bilinmektedir.

XVIII. yüzyılın sonlarına gelindiğinde İngiltere'de kullanılan kanal uzunluğu 4500 km'ye 1830'da da 6000 km'ye ulaşmış, endüstrinin ulaşım ihtiyacı tamamen bu yolla ucuza karşılanır hale gelmişti. 1894'de Manchester'de açılan the Mancester Ship Canal gemilerin Atlantik okyanusundan 45 km'e kadar karaya girmesine ve Manchester'e ulaşmasını sağladı.Böylece Manchester'den ürün ihracı çok kolaylaştı.

Bütün bu oluşumlar tarihte yerini alırken, Avustralya'dan yün, Çinden çay getiren ve bunu hızla yapacak gemilere ihtiyaç belirdi. 1829'da Lord of Burkendhead demirden yapılmış, uzun deniz yolculuğuna dayanıklı ilk gemileri işletmeye soktu. Demir keresteye göre daha hafifti ve yangına korumalı idi. Daha çok kargo taşıma kapasitesine sahipti. 1858'de tasarım ve çizimini ünlü mühendis, İslambard Kingdom Brunel'in yaptığı ve o güne kadar tarihin görmediği büyüklükte ilk gemi denize indirildi. The Great Eastern 680 feet (230m) uzunluğunda, 15000 ton kömür, 6000 ton kargo ve 4000 yolcu taşıma kapasitesine sahip bir gemi idi. 40 yılını dünyanın en büyük gemisi olarak geçirdi. 1865-66 da Atlantikte telgraf kablolarının döşenmesinde kullanıldı.

ABD'ne Atlantik yolcuğu gemiyle 1816'da 33 gün idi. 1856'da süre 10 güne ve 1896'da 5 güne indi. Bu hızın kazanılmasında Charles Parsons'ın 1883-84 de icat ettiği “reaction turbine”in büyük rolü oldu. Artık hem harp hem de yolcu gemilerinde buharlı motorlar kullanılmaya başlamıştı.


Bu yazı 301 defa okundu.


Yorumlar


Ad Soyad E-Mail
GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR ARŞİV

KONUMUMUZ

Altıeylül / Balıkesir

ADRES

Altıeylül Mah. Çiğdem Sok. İnaler İş Mrk.No: 8 1/1 Altıeylül / Balıkesir
MND Ajans
©2020 | Tüm Hakları Saklıdır
MND Ajans