Paramızı korumaya ve çoğaltmaya yönelik; vadeli hesap, altın, döviz, borsa ve benzerleri arasında karar vermede zorlanırken, yeni tercihler; coin, kur korumalı mevduat (KKM) ve gelire endeksli senet (GES), hayatımıza girmiş durumda.
Paramızı korumak ve çoğaltmak için yukarıda yazılı tercihleri iyi anlamak gerekiyor ve bunun içinde ‘finans okuryazarı!' olmamız gerekiyor ama nasıl?
Finansal Okuryazarlık; insanların bütçe yapma, tasarruf, borç alma ve yatırım gibi anahtar finansal kavramlar hakkında bilgi sahibi olmaları ve bu bilgileri kararlarında kullanabilme becerisidir.
Bu beceriye sahip olmak için 3 gerekene bakalım ...,
1- Finansal Bilgi: İnsanların bütçe, sigorta, tasarruf, yatırım, kredi, basit ve bileşik faiz, enflasyon, risk, getiri, vade, varlık, borç gibi temel finans kavramları bilmesi.
2- Finansal davranış: İnsanların, parayı dikkatli kullanma, idareli tüketme, gelecek için birikim yapma gibi konularda daha önce yaşadığı çeşitli deneyimler sonucu düzenli bir finansal tavır sergilemesi.
3- Finansal Davranış: İnsanların, kişisel bütçelerini izlemeleri, dikkatli alışveriş yapmaları, birikimlerini, tasarruflarını ve yatırımlarını, kişisel borç ve kredilerini yönetebilmeleri, kısa ve uzun vadede yatırımlarını değerlendirebilmesi.
Bu 3 gerekeni okuduğumuzda ‘finans okuryazarı!' olmak, kolay değil.
Finans okuryazarı olmak demek; öncelikli olarak kişinin kendi ekonomisi için gerekli olsa da tek tek bireylerin ekonomi içerisinde aldığı kararlar ve attığı adımlar, finans ve sermaye piyasalarına da yön verdiğinden, bireysel davranışlar bir açıdan finansal ekosistemin gelişimini ve verimliliğini de etkilemek demek.
Önceki kuşaklar tamam da çocuklar, nasıl finans okuryazarı olabilir? Yapılan araştırmalara göre, çocuklar 3 yaşından sonra "az-çok" kavramlarını anlamaya başlarken; sayı, rakam ve para konusundaki ilk bilgileri 5 yaşında, harçlık kavramını ise 7 yaşında anlıyor. Dolayısıyla bu konuda ailelere büyük görev düşüyor; çocuğa maddi yetersizliklerle ilgili negatif cümleler kurmamak, özgüvenini kırmamak önem teşkil ediyor. Örneğin çocuğun satın almak istediği bir şeyi bütçemiz karşılamıyorsa ona "paramız yok" demek yerine "Gelecek planlarımız için tasarruflu olmalıyız" gibi olumlayıcı söylemlere başvurmalı, onun finansal konularda geleceğe dönük bir şekilde düşünmesine yön verilmeli. Ayrıca çocuklarımızla beraber markete çıkıp, istediği bir ürün üzerinden neden fiyat, marka ve bütçeye göre seçim yapılması gerektiğini kavraması sağlanabilir.
Gençlerin, üniversite ya da iş hayatına başlamadan önce finans okuryazarı olması hem onların hem de ülkenin geleceği için sağlam temeller atılmasını sağlayacaktır.
Okunuyor olmak dileğiyle, saygılar.