İş ahlâkı genel ahlâk kuralları ve ilkelerinin iş hayatına uygulanmasını içerir ve iş hayatında karşılaşılan sorunlara yanıt vermeye, çözüm bulmaya çalışır. İş hayatında karşılaşılan sorunlar işveren-işgören, yönetici-işgören, kurum-kurum dışı, işgörenlerin kendi aralarındaki ikili ve ikiden fazla ilişkilerden kaynaklanabilir.

Şirketlerin amacı kâr maksimizasyonudur. Şirketler ürettikleri mal ve hizmetleri en verimli şekilde çalışarak en ucuza elde etmek ve bu ürünlerini piyasanın ödeyebileceği en yüksek fiyatla satarak bu amaca ulaşmak isterler. Aynı bireyin maddi çıkarını maksimize etmeye çalışması gibi onlar da bu amaca ulaşmak isterken ne pahasına olursa olsun yalnız kendilerini mi düşünmelidir? Öyle düşünülürse ahlâk değerlerini dikkate almamalı, amoral mi davranmalıdırlar? Eğer öyle davranırlarsa haketmedikleri bir katma değeri mi elde ederler? Bu durum haksız kazanç ve servet transferi mi yaratır? Sorunları iş ahlâkının konusudur.

İŞ ORTAMI VE AHLÂK

George Steiner and John Steiner ABD'de yaptıkları bir araştırmada, iş ahlâkının kaynağı olarak altı önemli faktörü saptamıştır. (Hartman; 1998, 70-71)

KALITSAL BİRİKİM: Doğal ayıklanma (natural selection), ahlâk sisteminin temelini sağlayan işbirliği ve karşılıklı yardımlaşma gibi özellikleri etkiler. Ahlâklı davranışla ilişkisi olan “iyilik”in kalitesi bu kalıtsal sürecin sonucudur.

DİN: Konfüçyüs'ün altın kuralları, Musa Peygamber'e gelen On Emir, Hristiyanlık ve Müslümanlığın benzer kuralları bugünkü genel ahlâk ilkelerinin doğmasında en önemli etkendir.

FELSEFE: Çağdaş insan için disiplin, tasarruf ve çok çalışmayı öngören düşünce sistemleri bugünkü evrensel ahlâk değerlerinin gelişmesine neden olmuştur.

KÜLTÜR: Steiner & Steiner kültürün kuşaktan kuşağa aktarılan gelenek ve standartların doğru davranışların temellerini meydana getiren bir diğer öge olduğu görüşündedir.

HUKUK SİSTEMİ: Bir ülkenin hukuk düzeni o toplumun ahlâk standartlarının bir ortalamasıdır. Böylece hukuk sistemi insanları hayatta ahlâklı davranmaya yönlendirilir. Diğer yandan yasaların toplumun bütün kesimlerinin değişik ahlâk anlayışlarının hepsini kapsadığı da düşünülemez.

DAVRANIŞ TÜZÜKLERİ (CODES OF CONDUCT): Steiner & Steiner'a göre şirket davranışlarını belirleyen tüzükleri üçe ayrılmaktadır.

Kısa, genel ve geniş anlamda bir şirketin çalışanlarından beklediği davranışların özetlenmesi.

Verilen, alınan hediyeleri, müşteri ilişkilerini, işe alma ve işten çıkarma ve üçüncü şahısların şirkete karşı davranışlarına tepkiyi kapsayan şirket politikaları.

Barolar, İşadamları Dernekleri, Sanayi ve Ticaret Odaları gibi meslek örgütlerinin üyelerinin davranışları içeren tüzükler. Gerçi bu standartlar, yaptırımı olan uygulanabilirlik özelliğine daha tam olarak kavuşamamışlardır.

Steiner & Steiner'in yaptığı araştırma sorunlarının büyük ölçüde diğer ülkeler için de geçerli olduğu yadsınamaz. Belki de tek fark, söz konusu ögelerin iş ahlâkı standartlarının oluşmasında bir ülkeden diğerine değişik etkinliği olduğudur. Bu arada uluslararası iş hayatının iş ahlâkıyla ilgili standartlarının saptanması ve evrensel nitelikte bir tüzük hazırlanması konusunda girişimler vardır. ABD Ticaret Bakanlığı ve Rusya Sanayi ve Ticaret Odları Birliği arasında “İş Hayatı Ahlâk Kuralları Tüzüğü için Ana Rehber” düzenlenmiştir ve bunun daha da geliştirilmesi için çalışılmaktadır. (Abramov; 2001)

HEM YOKSUL , HEM BAĞIMSIZ  OLMAK NERDEYSE İMKANSIZ BİR ŞEY, WİLLİAM COBBETT