ANASAYFA GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR KURULUŞ KÜNYE İLETİŞİM

27.03.2020

LAWRENCE VE ARAP İHANETİ (6)

Filistin’den kuzeye Amman’a doğru yapılan hücumda Allenby ve Lawrence’e yardım edenler arasında Türk ordusunda generallik yapmış, İstanbul’dan kuzey Afrika’ya İngilizlere karşi savaşmak için gönderilmiş, daha önce de Çanakkale’deki kahramanlığı nedeniyle Kaiser’in Iron Cross nişanını almış,
Bağdat’lı eski bir aileden gelen Cafer Paşa ve Paşanın kayınbiraderi Nuri Said’de vardır. Emir Faysal’ın kurmay başkanı olan Nuri Said, Emir Faysal Şam ve sonra da Bağdat’da kıral olunca, bu görevine devam eder. Fransızların emrinde çalışan Nuri Shaalan da etkin rol oynamaktadır.
18 Eylül 1917’de Ürdün Vadisine değil Amman yönüne olacak hücumdan yalnız Allenby, planın ayrıntılarını hazırlayan General Bartholomew, Allenby’ın Kurmay Başkanı General Boles ve Albay Lawrence’in haberi vardır. Kıral Hüseyin ve Emir Faysal’ın bile bilgisi yoktur. Müttefik kuvvetler, Almanların ve Türklerin karargâhının bulunduğu Nazareth’e girdiğinde, ele geçirdikleri belgelerden hücumun Ürdün Vadisine olacağına kesin inanıldığından, Mareşal Van Sanders’in bile Ürdün Vadisine gittiği anlaşilır. Naklus ve Afuleh sırayla düşer. IV. Türk ordusu durumu anlayınca geri dönmek istediğinde, bütün demiryollarının kritik noktalarının ve köprülerinin uçurulduğunu farkeder; iş işten çoktan geçmiştir.
Truva harbindeki tahta at aldatmacası kadar önemli bir aldatmaca böylece askerlik tarihinde yerini alır. Lawrence Daraa ve Şam arasında konuşlanır ve Şam demiryolunu bombalar. Tafas, Deraa ve Kisve işgal edilir ve sonunda Şam’a varırlar. Böylece IV. Türk ordusu tamamen yok olmuş, yüz bine yakın Türk askeri esir alınmış, binlerce ölü verilmiş ve Arabistan ve Suriye’de Türk egemenliği tamamen kaybolmuştur. Lawrence, Eyyubi soyundan Emir Faysal’ın adamı Şükrü bin Eyüp’ü ilk Şam askerî valisi olarak ilân eder. Mekke emiri kıyafetinde 29 yaşindaki Albay Lawrence’in Şam’a girişini yüzbinlerce insan sevinçle karşilar. İngiliz ve Arap kuvvetleri Suriye limanı Beyrut’u da işgal eder.
Sonra da Baalbek ve Halep Türklerden alınır.
Türkiye Almanların tarafında harbe girdiğinde bir milyon asker çıkaracağını planlamıştı. Fakat bunun yarısı Arap kökenli idi. Arap başkaldırısı başlayıp geliştiğinde Türk ordusundan dört yüz bin Arap askerin kaçtığı ya da yan değiştirdiği görülür.
Medine’deki Fahri Paşa olup bitenleri bilmesine, silahların bırakıldığını duymasına, yiyecek ve yakacak yokluğu içinde olmasına, 20000 kişilik kuvveti 11000’e inmesine, İngiliz’lerin Fahri Paşanın ve kuvvetlerinin hayatını garanti etmesine rağmen, teslim olmaz. Fakat emrindeki askerler sonunda Paşa’ya karşı ayaklanır ve 10 Ocak 1919’da Emir Abdullah şehri teslim alır.
Thomas, kitabının 192. sayfasında “eğer Türkiye’nin bir milyon silah altındaki askeri Fahri Paşa’nin gösterdigi cesaret ve mertlikle savaşmış olsa idi yalnız Türkiye kaybettiği Yakın Doğu eyaletlerini yeniden kazanmakla kalmaz, Moğolları aşan yeni bir imparatorluk kurabilirdi” diye
yazmaktadır.


Bu yazı 368 defa okundu.


Yorumlar


Ad Soyad E-Mail
GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR ARŞİV

KONUMUMUZ

Altıeylül / Balıkesir

ADRES

Altıeylül Mah. Çiğdem Sok. İnaler İş Mrk.No: 8 1/1 Altıeylül / Balıkesir
MND Ajans
©2020 | Tüm Hakları Saklıdır
MND Ajans