19 Mart’ta açıklanan ekonomik paketten sonra cumhurbaşkanı Erdoğan, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ve diğer yetkililer her gün müjde üstüne müjde vermeye devam ediyor. Bu arada yetkililerin açıklamalarından sanki kamu bankaları üzerine düşeni yaptığı ama özel bankaların kredi erteleme talebi ve kredi başvurusu yapan vatandaşlara sorun çıkardığı anlatılıyor.
Gerçekten öyle mi derseniz hiçte öyle değil. İlk paket açıklamasında Erdoğan tarafından kendisine ‘hadi yine yüzün gülüyor denilen TOBB Başkanı Rifat Hisarçıklıoğlu’ bile esnaf ve KOBİ’lerin krediye erişmekte zorluklar yaşadığını açıkladı.
Daha baştan Kısa Çalışma Ödeneği’ndeki 60 günlük inceleme sürecinin uzun olduğunu, şartların esnetilmesi gerektiğini yazdık. Şartlar kısmen de olsa esnetildi ve nihayet 60 günlük süre beklenmeden, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilecek (gerçi daha şu ana kadar alan firma pek yok) deniliyor.
Yetkililerin açıklamalarına bakılacak olursa her şey mükemmel ama gelen tepkilerden anlıyoruz ki sahadaki tablo hiçte öyle değil.
Bireysel krediler de KGF desteği kapsamına alındı. Hazine garantili kefalette (bankalar hazine garantisini yeterli görmüyor, firma ve ortaklarının üzerine kayıtlı mal varlığı istiyor) toplam bakiye 250 milyardan 500 milyara çıkarıldı. Yeni krediden yararlanmak için vergi prim borcu olmama şartı kaldırıldı (doğru bir karar).
KOBİ başına kullanılabilecek kredi limiti 12 milyondan 35 milyona yükseltilirken, bu miktarın yılbaşına kadar 50 milyon TL olarak uygulanacak. Büyük işletmelerin limiti ise 200 milyondan, 250 milyon TL’ye çıkarıldı. Bunların limiti de yılbaşına kadar 350 milyon TL olarak uygulanacak.
Rakamlar güzel peki, rakamlara ulaşmak kolay mı, müracaat edilen kamu veya özel bankalar ‘kolay’ finansman sağlıyor mu derseniz maalesef hayır. Özel bankalar diyor ki; bize tahsis edilen limitler sınırlı, adınıza başvuru yapsak bile limit tahsisi çıkmaz. Siz çalıştığınız kamu bankası aracılığıyla başvuru yaparsanız limite daha kolay ulaşırsınız cevabını veriyorlar.
Kamu bankaları da kasalarını açmış sizi bekliyor değiller. Onlardan da benzer cevapları alıyorsunuz. Onlarda, devam eden limitler var, yeni bir limit yakalamak pek mümkün değil ama siz yine de başvurunuzu yapın belki limit yakalarız diyor. Sanırsınız ki Marmara denizinde balık yakalayacaksınız!
Başvuruyu yaptıktan sonra da bekliyorsunuz büyük piyango size çıkacakmış gibi! Bu öyle bedava bir kredi de değil yine bankacının dediği gibi masraflar hariç yüzde 7.5 faiz var.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarına göre KGF destekli işe devam finansmanı için başvurular 66 bini aşmış. Sadece 35 bin firmaya, 30 milyar liraya yakın finansman tahsisi yapılmış (müracaat eden firmaların yarısına).
25 bin liralık esnaf destek finansmanına şimdiye kadar 289 bin 35 esnaf başvuru yapmış, 163 bin 450 bin esnafın süreci tamamlanmış; neredeyse yarısı açıkta-kredisiz kalmış.
Altı ay ertelemeli 5 bin lira altında geliri olan vatandaşlar için 10 bin TL’ye kadar düşük maliyetli temel ihtiyaç desteği kredisine 3.7 milyon vatandaş başvuru yapmış, ödemeler henüz başlamamış, kısmet olursa bu hafta başlatılacakmış! Zaten de her başvuru yapana 10 bin TL verilmiyor, yani o da öyle kolay değil. Bir kere her müracaat eden 10 bin TL vermiyorlar, ertelenen altı ayın kredi faizi de az buz değil. Üç ay ertelenen kredi kart borçları mı, onlarda yine normal yasal faizi alınmak koşuluyla erteleniyor.
Bireysel destek paketine yapılan başvuru 4 milyon 200 bini geçmiş.
Önce 2 milyon 100 bin kişiye biner lira yardım yapılacağı açıklandı, bunun dağıtıldığı söylendi. Sonra 2 milyon 300 bin kişiye daha biner lira yardım yapılacağı açıklandı, açıklamayı yapan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk bunun müracaat şartlarının henüz belli olmadığını açıkladı, hemen ertesi gün cumhurbaşkanlığı sözcüsü İbrahim Kalın’dan 4.5 milyon kişiye doğrudan nakit desteği yapıldığını öğrendik. Cumhurbaşkanı Erdoğan da pazartesi yaptığı basın toplantısında 4.5 milyon kişiye doğrudan nakit desteğinin dağıtıldığını söyledi.
Bir günce şartları belli olmayan desteğin ertesi günü 2 milyon 300 bin kişiye ulaştığını öğrenmiş olduk; yönetenleri cansiperane çalışmalarından dolayı tebrik ediyoruz!.
Konuşulan, var denilen, dağıtıldığı söylenen rakamları yazmaya kalksak sayfalar yetmez. Rakamlar, vaatler havada uçuşuyor ama ortada iddia edildiği kadar para-kredi falan yok!
Artık uzmanlar kesin olarak anlaştı; maskesiz sokağa çıkmak, toplu taşımaya binmek, markete girebilmek mümkün değil. Parayla maske satışı yapmakta yasak peki, maskeye nasıl ulaşılacak. Devlet bedava dağıtacak ya...
Cumhurbaşkanı da 32 milyon maske dağıttık diyor.
Ee maske nerede? On gün önce E devlet üzerinden Ptt den gelmesi için başvuru yaptık henüz maske gelmedi. Dediler ki, eczaneler dağıtacak. Eczaneden alabilmek için barkot kodu gelmesi lazım, o gelmeden eczaneye gelmeyin deniyor ee o da gelmedi; maskeleri gelmeyen sadece biz miyiz, nerede bu 32 milyon maske? TC kimlik numaraları ile maskeleri dağıtmak çok mu zor?
Rakam çok, sorun çok, ortada para-kredi de yok, maske de yok!
Küçük esnaf ve KOBİ’leri işi gerçekten çok zor; süslü laflar sorunları çözmüyor, sorunu yaşayanlar gelecekle ilgili endişeli ve karamsarlar.
