Toprak özümüzdür.

Sizlerin de bildiği gibi kutsal kitaplarda insan ile toprak arasındaki ilişkinin önemine vurgu yapılır. İlk insanın İbranice ismi olan “Adam” toprak anlamına gelen adama sözcüğünden türemiştir. Hz. Adem’in topraktan yaratılmış olduğu Al-i İmran suresinde şu şekilde geçer: “Allah onu topraktan yarattı. Sonra ona “ol” dedi ve o da oldu.” Bu bağlamda toprak hem başlangıcımız hem de sonumuzdur.

Toprak insanlara bereketiyle ikramda bulunur ve toprağın ikramı karşılıksızdır.

Tıpkı anneler gibi…

Anneler de toprak gibi yumuşaktır, besleyicidir, onarıcıdır, güçlendiricidir.

Dolayısıyla toprak verimlilik özelliğinden dolayı kutsallık kazanmış ve insan zihninde “Ana” olarak tasavvur edilmiştir.

Aşık Veysel bir dizesinde “Benim sadık yârim kara topraktır” der. Evet… Benim gibi birçoğumuzun da “sadık yâri” artık “toprak olmuştur.”

Toprak olan tüm annelerimizi, kendi annemle birlikte bugün bir kez daha rahmetle anıyorum.

Anne ve anne adayı olan tüm annelerin de anneler gününü kutluyorum.

Artık annem hayatta değil. Ancak bugün ben de bir erkek evlat annesiyim. Dolayısıyla şiirde anne imajının nasıl geçtiği her zaman dikkatimi çekmiştir. Klasik şiirimizin önemli isimlerinden biri olan Nedim’in bakış açısı beni hem güldürmüş hem de düşündürmüştür.

Nedim; Lale Devri’nde şarkı ve gazelleriyle şöhret bulmuş bir şairimizdir. Sizler onu “Bu şehr-istanbûl ki bî-misl ü bahâdır / Bir sengine yekpare Acem mülkü fedadır” beytiyle hatırlarsınız. Zevk, eğlence ve neşeye düşkün olduğu söylenilen Nedim, sevgilisine seslenirken, -günümüz gençlerinin tabiriyle- çıkma teklif
ederken bile annesini işin içine katmayı ihmal etmez. Şöyle der:

İzn alup cuma namâzına deyü mâderden
Bir gün uğrılıyalım çarh‐ı sitem‐perverden
Dolaşup iskeleye doğru nihân yollardan
Gidelim serv‐i revânım yürü Sa‘d‐âbâda

Burada “mȃder” kelimesi anne kelimesinin eş anlamlısıdır. Sa’d-ȃbȃd ise Sadabat Parkıdır. Serv-i revan klasik şiirde “sevgili” anlamında kullanılan bir tamlamadır. Nedim sevgilisini Sadabat Parkı’nda dolaşmaya davet eder. Fakat önce annesinden izin alması gereklidir. Annesine sevgilimle buluşacağım diyemediği için
Cuma namazına gideceğini söyler. Dolayısıyla şair için anne saygı duyulan, evden çıkmak için iznine başvurulan, çekinilen hatta çekinildiği için beyaz yalanlarla kandırılan bir varlık olarak aksettirilmiştir. Kuşak çatışması ve dönemin şartları göz önüne alındığında Nedim’in tavrı doğaldır. Ancak annelerin beyaz yalanlara
inanmadığını sadece “inanmış gibi davrandığını” da hatırlamakta yarar var.

Bugün ben de oğluma –tabii ki anneler günümü kutladıktan sonra- nihan yollardan geçerek çarşıyı dolaşmasına ve oradan da Avlu’ya varıp serv-i revanı ile bir kafede oturmasına izin verecektim. Belki beni kayınvalide yapar ümidiyle. Elbette sokağa çıkma yasağı olmasaydı.