23.05.2020
CUMHURİYET ÖYLE KOLAY KURULMADI(2)
Montros Mütarekesi'nin koşulları Osmanlı Mebusan Meclisine ve Ayan Meclisine bildirildiğinde, üyeler tarafından çok ağır bulunmuş ve sert eleştirilere yol açmıştı.
Fakat hükümet başkanının yapılacak başka bir şey olmadığı konusundaki kesin sözleri üzerine, anlaşmayı imza yetkisi verilmişti. Bahriye Nazırı Rauf (Orbay) Bey'in başkanlığındaki, Hariciye Nezareti Müsteşarı Reşat Hikmet Bey ve Kurmay Yarbay Sadullah Bey'den kurulu heyet ile İngiliz Amirali Calthrope arasında, Montros'ta Agamemnon zırhlısında, 27 Ekim 1918 günü saat 9.30'da başlayan görüşmeler 30 Ekim 1918'de sona ermiş ve böylece saat 20.30'da anlaşma imzalanmıştı. Anlaşma yalnız İngilizlerle yapılmış ve anlaşma galip devletlere Türkiye üzerinde her türlü
hareket serbestisi sağlayacak şekilde hazırlanmıştı. Istanbul ve Boğazlar onların hakimiyetine geçiyor, ve istedikleri zaman istedikleri yeri işgâl yetkisine sahip oluyorlardı. Anlaşmanın elâstiki hükümlerini farkeden Yıldırım Orduları Komutanı, Mustafa Kemal Paşa , Adana'dan Sadrazam ve Başkumandanlık Erkânıharbiye Reisi Ahmet İzzet Paşa'yı telgraflarla sürekli olarak uyarmaya çalışmıştı. 5. Kasım .1918'de gönderdiğı telgrafın son paragrafında “Pek ciddi ve samimi olarak arzederim ki Mütareke şeraiti meyanında su'i telâkkiyat ve tefehhümmati izale edecek tedabir
ittihat edilmedikçe orduları terhis edecek ve İngilizlerin her dediğine boyun eğecek olursak İngilizlerin ihtirasatının önüne geçmeğe imkân kalmayacaktır.” (Sebahattin Selek; Milli Mücadele; İstanbul 1982. shf 66- 75)
Anlaşma hükümlerini uygulayan başta İngilizler olmak üzere galip devletler Padişaha ve hükümete istediklerini yaptırmaya başladılar. 22 si İngiliz, 12'si Fransız, 17'si İtalyan ve 4'ü Yunan gemilerinden kurulu Müttefik donanması 7 kasım'da İstanbul'a işgâl kuvvetlerinin öncüsü olarak gelen İngiliz Albayı Muerphi'nin ardından 13 Kasım'da İstanbul'a geldi ve şehrin önemli yerlerini ve Boğaziçini işgâle başladılar. Böylece Türkiye'yi isgâl yarışı başlamış oldu. Mustafa Kemal Pasa'nın 16 Mayıs 1919'da Samsun'a Dokuzuncu Ordu Müfettişi olarak hareketine kadar işgâl edilen yerler şöyledir ;
Fransızlar; Dörtyol (11 Aralık 1918), Mersin (17 Aralık 1918), Pozantı'ya kadar Adana (26 Aralık 1918), Çiftehan (3 Şubat 1919), Afyonkarahisar istasyonu (16 Nisan 1919).
İngilizler; Batum (24 Aralık 1918), Ayintap (10 Ocak 1919), Cerablus (3 Ocak 1919), Birecik (27 Şubat 1919) Urfa (24 Mart 1919) Kars (13 Nisan 1919), Samsun (bir müfreze 9 Mart 1919 ve Merzifon'a bir kıt'a) İtalyanlar; Antalya (28 Mart 1919), Kuşadası (4 Mart 1919), Fethiye, Bodrum ,
Marmaris (11 mayıs 1919). Konya (2 Nisan 1919 bir tabur), Akşehir (14 Mayıs bir müfreze)
Yunanlılar; Uzunköprü – Hadımköy demiryolu (9 Ocak 1919) İngilizler ve Fransızlar müşterek; Turgutlu – Aydın demiryolu (1 Şubat 1919)
Karadeniz kıyısı ve Trakya'da Rum çeteler çok etkin bir durumda idi.
Bu yazı 629 defa okundu.
