BRİAN CHESKY (d.1981), NATHAN BLECHARCZYK (d.1983), JOSEPH GEBBİA (d.1981)

(AIRBNB)

Airbnb şirketinin kurucusu ve şirketin temel iş fikrinin yaratıcısı Brian Chesky 25 Nisan 2023'te New York Lincoln Center'de yaptığı konuşmada, annesi dahil bir çok kişinin , evinin bir ya da iki odasını hiç tanımadığı bir yabancıya çok kısa bir süre ile kiralama fikrini uygun bulmadıklarını, böyle bir kiralama işini hiç kimsenin yapmayacağını,böyle bir alanda yeni bir iş olanağı yaratılamayacağını ona söylediklerini anlatmıştı. Kendisiyle Stanford Graduate School Business'te yapılan  bir röpörtajda da,Chesky kendisinde bu fikrin nasıl doğduğunu açıklamıştı. O ve kendisi gibi 20 endüstri tasarımcısı ev  kiralarını  ödemekte zorluk çekiyorlardı. Brian Chesky bu nedenle kolejden arkadaşı Joe Gebbia ile ayni evi paylaşmak üzere San Francisco'ya göç etti. Bir süre sonra, San Francisco'da  organize edilen tasarım konferansı sırasında evlerini ve üç yatağı konferansa gelen, hiç tanımadıkları kişilere, bir kaç geceliğine kıraladılar. İş fikri buradan doğdu.

Endüstri tasarımcılığı eğitimi görmüş Brian o sırada bir işte çalışmıyordu. Bir işi yoktu. Annesi ne iş yaptığını sorduğunda yapmak istediği işi anlatmıştı. Annesinin yanıtı ‘'Desene sen işsizin birisin'' oldu. Brian ‘'Anne, ben bir entrpreneurum. İşsiz değilim diye yanıt verdi. Annesi ısrarla ‘'Sen işsizin  birisin'' diyordu. Rhode Island School of Design'da okuyan Chesky 2004'de Güzel Sanatlar'dan BA derecesiyle mezun oldu. Pazarlamacı ve Artist Elissa Patel ile uzun zamandan beri beraber yaşayan Chesky 11 Haziran 2016'da Warren Buffett ve Bill Gates'in ,varlıklarının çoğunu hibe eden milyarderlerin üye olduğu The Giving Pledge isimli vakfa üye kabul edildi.

Kolejden arkadaşları Nathan Blecharczyk onlara katılınca trio tamamlandı ve 2008 yılında Airbnb'nin web site'si resmen açıldı. 2009'da şirket Sequoia Capital'den sağladığı 585,000 dolar finansmanla işlerini büyütmeğe başladı. 2011 yılı Şubat ayında bir milyon gece için rezervasyon almayı başardılar. Şirket 2017'de 31 milyar dolar olarak değerlendiriliyordu ( http:// www.cnbc.com/amp/2023/ 05/03/ airbnb- ceo – Brian – chesky – 17.11.2023).  Fakat 2020'nin Mart'ında halka açılmaya hazırlanan şirket, Covid -19 nedeniyle ,sekiz haftada değerinin % 80'ini kaybetti. Hemen maliyetleri indirmekle önlem almaya başladılar. En başta pazarlama bütçesini 1 milyar dolardan 0 dolara indirdiler. Şirket 2022'de % 40 kar elde etti. Airbnb'nin bugünkü değeri 75.49 milyar dolardır 

Airbnb 15 yıl önce ,2008 yılında ABD'de California eyaletinin San Francisco şehrinde kurulmuştur.  Merkezi orada bulunan Airbnb, 2022 yılında yıllık satış geliri 8.4 milyar dolar, ayni yılda toplam varlık değeri 16.04 milyar dolar olan  21 .4. 2023 piyasa değeri 73.84 milyar dolardan fazla  tahmin edilen, bir on-line “hospitality” şirketidir. Dünyanın 184. en büyük şirketidir.  

Dünyanın neresinde olursa olsun evinin herhangi bir kısmını çok kısa süreliğine kiralamak isteyenlerle çok kısa süreli kiracı olmak isteyenleri on- line üzerinden buluşturan şirketin % 12 hisse sahibi Brian Chesky (42), % 8 hisse sahibi Joe Gebbia( 42) ve yüzde % 10 hisse sahibi Nate Blecharczyk (40) tarafından ortaklaşa kiraladıkları evlerinin mutfağında 30.000 dolar sermaye ile, on beş yıl önce faaliyete geçmiştir. Şirket ilkin yatırımcı  Paul Graham'ın dikkatini çekmiş ve 20,000 dolarla şirketi,  seed – çekirdek - funding programına almıştır.  Mart 2009 ‘da sistem ilk devreye girdiğinde  2.500 kişi listeye katılmış ve 10.000 kullanıcı kiralama başvurusunda bulunmuştur.

Babası Polonya ve annesi İtalyan kökenli olan, 29.8.1981 New York doğumlu  Chesky'nin bugünkü varlığı Forbes 2023'e göre  9.7 milyar dolardır. Bu net  varlığı  ile  o  dünyada 249. zengin kişidir.  21. 8. 1981 doğumlu Gebbia 8.6 milyar dolarla dünyanın 286 en zengin kişisidir. Chesky ile ayni okul mezunudur. 1983 doğumlu  Harvard mezunu , Blecharczyk ‘ın serveti ise 2023 ‘de 9.2milyar dolar olarak hesaplanmıştır.

Piyasa değeri bugün Marriott, Hilton, InterContinental ya da Hayatt gibi dünyanın en büyük otelcilik şirketlerinden daha fazla olan Airbnb'nin 150 milyonu aşkın müşterisi bulunmaktadır. 150 milyon müşteri 2023'de 1 milyar geceleme satınalmıştır. Şirketin sistemine  Kuzey Amerika'da ulaşan müşterler  gece başına 163 dolar  ödemektedir.

Airbnb'nin kurduğu sisteme milyonlarca ev, daire, şato, igloo, karavan, yat, yurt ve hatta gecelemeye uygun mağara kayıtlıdır. Karşılıklı internet yoluyla mutabakata varıldıktan sonra kiracının ödeyeceği geceleme ücreti bir otele ödenecek olanın yarısı kadardır. Ev sahibi evinin boş odasını bu şekilde  kiraladığında , daha önce sahip olmadığı bir yan gelir kazanmaktadır. Misafir kiracı yüksek otel masrafından kurtulmaktadır. Airbnb bu buluşturmanın ve rezervasyonun karşılığı olarak kiralayandan yüzde on iki komisyon almaktadır.

Kısa zamanda gelişen sistemin büyüklüğü hakkında bir fikir vermek için şu rakkamlara bakmak yeterlidir. 7 yıl önce sisteme kayıtlı olan ev, oda vs kiralamak isteyenler ; ABD 900.000, Kanada 70.000, Ingiltere 125.000, Almanya 90.000, Fransa 360.000, Ispanya 175.000, Italya 275.000, Brazilya 100.000, Güney Afrika 30.000, Hindistan 17.000, Çin 73.000, Güney Kore 22.000, Japonya 45.000, Avusturalya 87.000 kişi idi. Bu rakkamlar her gün artmakta ve listeye yeni şehirler ve ülkeler katılmaktaydı. O tarihte  200 ülkede 34.000 şehirde 3 milyon birim systeme kayıtlı idi. Her  gece 1.3 milyon kişi Airbnb hizmetini kullanmakta, bunun satış hacmi 130 milyon dolar, Airbnb'e getirisi 15.6 milyon dolardı. Bu nerdeyse orta büyüklükte bir şehir demekti. (The Front Room That Hatched a £ 25 milyar Company; John Arlidge; The Sunday Times Magazin; 20.11.2016). Sisteme bugün 100.000 şehir dahildir.

Binlerce kişi çalıştıran bu internet şirketi sorunsuz değildir. Her şeyden önce pazar payını tehdit ettiği büyük dev otelcilik şirketleri çeşitli nedenlerle Airbnb'den şikayetçidir. Çeşitli ülkelerdeki vergi daireleri evini kirayanların vergi muafiyeti sınırlarını aşan gelirlerini vergilendirme peşindedir. Bu da gecelik kiraların artmasına neden olmaktadır. ABD vergi dairesi de Airbnb'nin vergi kaçırdığı iddiası ile firmayı soruşturmaktadır. Kiralanan yerlerin belediyeleri kiralanan birimlerdeki hijyen, şağlık ve güvenlik konusu üzerinde durmakta belediye kurallarına uymayanları ağır şekilde cezalandırmaktadır. Diğer yandan Airbnb faaliyet alanını genişletmekte  yeni işlere girmektedir. Bunların başında kişiye özel turlar gelmektedir. Bu tip turların amacı, örneğin Istanbul'a gelen bir turistin, her turistin gittiği bilinen yerlere  gitmesini değil, halkın içinde  normal bir İstanbul'lu gibi yaşamasını sağlamaktır. 

Airbnb'nin kurucularından, Harvard Üniversity'den Bilgisayar Teknolojisi konusunda BA sahibi olan 1983 doğumlu, iki çocuk sahibi ,Polonya – Amerikan kökenli  Nathan Blecharczyk  şirketin ilk  ‘'Baş Teknoloji Şefi''dir. Ayni zamanda Aibnb Çin'in yönetim kurulu başkanıdır. Şirketin  global nitelikteki , ürün, data, kamu ilişkileri ile ilgili  stratejilerinden sorumlu olan Nathan Airbnb'nin mühendislik, data science, ödemeler ve pazarlama  timlerini kurmuştur  Eşi Elizabeth Morley ile birlikte Nathan aktif bir Airbnb host'u – ev sahibi konuksever'dir. Eşiyle birlikte o da Giving Pledge üyesidir. Harvard öğrencisi iken kendine ait, kendi başlattığı yazılım şirketi ile iş hayatına atılmış  ve üniversite masraflarını öyle karşılamıştır.

Airbnb'nin üçüncü ortağı , 21 Ağustos 1981 doğumlu Joseph Gebbia jr.  da , Chesky gibi  Rhode Island School of Design  mezunudur. Airnbn'in yönetim kurulu üyesi olmasının yanısıra Birleşmiş Milletler  Mülteci  Yüksek Komiseri ve Tesla Inc'in yönetim kurulu üyesidir. İtalyan kökenli bir aileden gelmektedir . Brown Üniversity ve MIT'de iş idaresi dersleri almıştır. 2022 Temmuzu'nda  Airbnb'ın günlük   faaliyetinden   çekilmiştir  fakat, yönetim kurulunda ve Airpnb'nin non profit organizasyonunda çalışmaya devam etmektedir. Evli değildir 

Görüldüğü gibi innovasyon büyük sermaye temeline değil, fakat yeni fikirlerin uygulanması temeline dayanmaktadır. Ve bazı yeni iş fırsatlarını uygulamaya geçmek için büyük sermayelere ihtiyaç yoktur. Sorun var olan iş fırsatını görebilmek ve onun üzerine gidebilmektir. Önemli olan, ister bir ülkede  ister bir işyerinde yeni fikirlerin ortaya çıkabileceği özgür ortamın bulunmasıdır. 

9.1.2024 itibariyle Abnb'nin piyasa değeri 89.66 milyar dolar, 30.9 2023'te net karı 5.46 milyar dolardır.  2.2.2024 itibariyle hisse fiatı148 dolardır. 6811 çalışanı bulunan Abnb'nin  220 ülkede  150 milyon müşterisi  bir yılda 1 milyar geceleme rezervasyonu yapmıştır. Abnb'nin rakipleri, Vrbo, Booking.com, Expedia, Marriott Homes and Villas ve Plum Guide'dır. (9.1.2024).