Geçtiğimiz Pazar günü gerçekleşen ALES sınavı Balıkesir Lisesi ve çevresini ziyaret etmemize sebep oldu. Öncelikle sınava giren tüm öğrencilere başarılar diliyorum. Bir vesile olmadan şehrimizin bu kısımlarına çıkmak pek de mümkün olmuyor. Dolayısıyla biz de sınav vesilesi ile hem Balıkesir Lisesi'ni hem de Balıkesir Liseliler Derneği'nin katkıları ile yapılan ve geçtiğimiz günlerde açılışı gerçekleştirilen Balıkesir Lisesi Şehitleri Anıtı'nı ziyaret ettik. 

İnsanlık tarihi savaşlar, hastalıklar, afetler gibi pek çok trajedilerle doludur ve insanlık tarihinin belki de en önemli olgusu ölümdür. Dolayısıyla insanoğlu da tarihte yaşanan ve kolektif hafızada iz bırakan bu tarz büyük olayları kuşaktan kuşağa aktarmak ve kaybettiklerini anmak için anıtlar inşa eder. Kolektif hafıza bir mekânsal çerçeveye bağlıdır. Burada da Balıkesir Lisesi, Çanakkale Savaşı'nı hatırlatma eylemini “Balıkesir Lisesi Şehitleri Anıtı” vasıtasıyla kolektif hafızada yeniden canlandırmaktadır. Zira sizlerin de bildiği üzere Balıkesir Lisesi, Çanakkale Savaşı'nda 84 öğrencisini şehit verdiği gibi iki yıl üst üste mezun da vermez. 

Anıtın inşa edildiği yerde daha önceden ne olduğunu anımsayamıyorum. Sanırım atıl bir yerdi. Ancak anıt ve çevre düzenlemesi mekânı o kadar güzelleştirmiş ki bana sanki yıllardır hep oradaymış duygusunu hissettirdi. Dolayısıyla anıtın yapımında emeği geçen Balıkesir Liseliler Derneği başkanı değerli Esin BALIBEK hanımefendiye ve tüm emeği geçenlere bir Balıkesirli olarak bir kez daha teşekkürü bir borç biliyorum. 

Anıt, Çanakkale toprağı ile imal edilen seramikten yapılmıştır. Kaybedilenleri hatırlamak ve anmak üzere öğrencilerin isimleri, sınıfları ve numaraları anıtın her iki tarafına da işlenmiş. Bununla birlikte anıtın her iki yanında yüzlerine baktığınızda henüz bıyığı terlememiş çocuklar olduğunu hissedebileceğiniz iki bronz Mehmetçik, elinde bayrağımızı gururla taşımaktadır. 

Çanakkale Savaşı sadece cephede değil cephe gerisinde de yıkımlara sebep olmuş; şiirlere, ağıtlara, efsanelere ve türkülere konu teşkil etmiştir. 

Ağıt söyleme geleneği kültürümüzde oldukça köklü bir geçmişe sahiptir. 

Şükrü ELÇİN ağıtı şöyle tanımlar: “ İnsanoğlunun ölüm karşısında veya canlı cansız bir varlığını kaybetme anındaki üzüntülerini feryatlarını isyanlarını talihsizliklerini söz ve ezgilerle ifade eden türkülere ağıt adı verilir.”  Dolayısıyla savaşlar, hastalıklar, afetler gibi toplum belleğinde iz bırakan olaylar ağıtların doğmasına neden olur. Yakın tarihimizdeki Çanakkale Savaşı üzerine de pek çok ağıt yakılmıştır. İşte bunlardan biri de kardeşi şehit olan bir kız tarafından yakılan aşağıdaki ağıttır. Ağıtta kardeşinin ağaç ayağı ile gelmesine bile razı olan bacısı içler acısı üzüntü ve kederi şöyle ifade eder:

Çanakkale derler yeşil gavaklı,
Mollaların mürekkebi boyaklı,
Neçe gulların var ağaç ayaklı,
Ağaç ayağınan gelsen n'olurdu

Çanakkale derler yeşil söğütlü,
Neçe molla getti eli divitli,
Bir mektup atayım üstü tahütlü,
Mektubum ordunu bulur m'ola

Ağılıdır Çanakkale goyağı
Babamoğlu dizlerimin dayağı,
İrengide bana benzer bayağı,
Gurbanlar olurum babamoğluna

Edem gözelidi gıyıdan getmiş,
Sürek öküz gibi boynunu bükmüş,
Şu gavur dinsizi denklemiş atmış,
Acep babamoğlunu yudular m'ola
Yumadan gabire godular m'ola

Kültürel hafıza toplumun tüm tecrübe ve davranışlarını yönlendirir. Dolayısıyla gerek anıtlar gerekse ağıtlar zamanı durdurarak unutma hissimizi engelleyen milletimizin yegane kültürel varlıklarıdır.