WARREN E. BUFFETT (d.30.8.1930), CHARLES T. MUNGER (1924 -2023)
(BERKSHIRE HATHAWAY)
Sekiz yıl yıl önce, daha önceki yıllardaki gibi, Omaha, Nebraska'da 32.000 kişi “Kapitalizmin Woodstock”ını gerçekleştirdi. ABD'nin ve dünyanın çeşitli yerlerinden Berkshire Hathaway şirketinin 32.000 ortağı , şirketin önemli hissedarı , o yıl 86 yaşına basan ve 62 milyar dolarla dünyanın en zengin adamlarından biri olan Warren Buffett'in ve ortağı 90 yaşındaki Charlie Munger'in beş saat süren konuşmalarını dinlemek için geldiler. Omaha ve çevresinde otel ve lokantaların haftalar öncesi, rezervasyonları dolmuştu. Yer bulmak mümkün değildi. Berkshire Hathaway'in toplantısına, bir önceki yıl 27.000 ortak katılmıştı, 2016'da gelenler 5000 kişi artmıştı.
Bu günkü Amerikan iş hayatı tarihinde, Berkshire şirketi ve Buffett çok önemli bir yer tutmaktadır. Buffett, 30.Ağustos 1930'da Nebraska'nın Omaha şehrinde orta sınıf bir ailenin tek çocuğu olarak dünyaya geldi. Ondaki girişimcilik ve para kazanma ruhu çok erken yaşta kendini göstermişti. Cep harçlığını sağlamak için çok erken yaşta bisikletiyle günlük gazete dağımına başlamıştı.
1965'de zorluk içindeki bir tekstil sirketi Berkshire Hathaway'i satınaldı. Bu şirket yoluyla 43 yılda her yıl şirket hisse değerini kümülatif olarak yüzde 21.1 arttırarak 19 dolardan 78.000 dolara çıkarmasını başardı. 2023 yılı sonunda Berkshire Hathaway'in piyasa değeri – market capitalization – 778.04 milyar dolar oldu. Warren Buffett şirketin %16.45 hissesine ve % 30.7 rey hakkına sahiptir. 2022'de şirkette 330.000 kişi çalışıyordu.
1952'de evlendiği ilk eşi Susan Thompson'ı 2004'de kaybeden Buffett 2006'da Astrid Menks'le evlendi. Buffett'in Susan Alice Buffett, Howard Graham Buffett ve Peter Buffett isimli üç çocuğu , Nicole Buffett ve Howard Warren Buffett isimli iki torunu bulunmaktadır. Buffett Presbyterian olarak yetiştirilmiştir . Fakat kendisini agnostik – bilinemezci – olarak tanımlamaktadır. Babası Congressman – milletvekili- olarak görev yapan Buffett 1947 yılında University of Pennsylvania'nın Wharton School'una girdi, oradan mezun olduğu University of Nebraska'ya transfer etti. Daha sonra Columbia University'si Business School'unu bitirdi. Burada ‘'value investing pioneer''i Benjamin Graham'ın etkisi altında kaldı ve yatırım felsefesini onun yardımıyla geliştirdi. Ayrıca New York Institute of Finance'a devam etti.
1956 yılında Graham'la birlikte Buffett Partnership'i kurdu. 1965'de Massachusette'de Adam kasabasındaki Berkshire Hathaway'i, 3,750 dokuma tezgahına sahip olan bu tekstil şirketini satın aldı ve onu çeşitli alanlarda faaliyet gösterecek olan bir holding şirkete dönüştürdü. 1978'de firmaya Charlie Munger yönetim kurulu başkan yardımcısı olarak katıldı.
Bu gün Berkshire Hathaway'de 70 şirketin kontrol hissesi bulunmaktadır. Ayrıca önemli şirketlerde etkin derecede hisse sahibidir. Bunlar arasında Coca- Cola, Amerikan Express ve Tesco gibi şirketler bulunmaktadır. Şirketin 2015'teki yukarıda belirtilen toplantısında, bir önceki yılkı kârı daha evvelki yıla göre yüzde 20 artarak 13.2 milyar doları bulduğu ve toplantının yapıldıĝı sıralarda şirketin 40 milyar dolarlık nakti bulunduğu belirtilmişti. 30.9 2023 ‘de şirketin elinde 30,8 milyar nakti bulunmaktaydı. 2022'de ise 35.8 milyar dolar nakite sahipti. Bu durum Berkshire'a kriz durumuna giren şirketleri ve bankaları satınalma ya da onların önemli miktarda hissesini ele geçirme imkanı vermekte idi. Yakın günlerde ABD'nin ünlü çikolata ve şekerleme şirketi Mars'ın dünyanın en büyük çiklet şirketi, Wrigley'i satınalması sırasında Buffett 2.1 milyar dolarla Mars'a katıldı. Zengin Pritzker ailesinin Marmon isimli holding şirketini 4.5 milyar dolara satınaldı.
Aslında Berkshire'ın elinde 157.2 milyar dolar likit varlık bulunmaktadır. Hamna Asim 27.11.2013 tarihli yazısında, şirketin 10 Kasımdaki açıklamasına dayanarak bu kadar nakitin elde toplanmasının nedeni olarak artan mevduat faizlerini ve piyasada iyi yatırım olanaklarının bulunmamasını göstermektedir. Elde bu nakitin çok büyük kısmı kısa vadeli devlet bonosuna yatırılmıştır. Yeterli iyi yatırım olanakları bulunmayınca da yılın üçüncü çeyreğinde 1.1 milyar dolar değerinde şirket hissesi geri satınalınmıştır ve 30 Eylül itibariyle, 2023'te toplam geri satınalınan hisse miktarı 7 milyar dolara ulaşmıştır.
2023'ün başlarında Buffett 5 Japon şirketinin hisselerine yatırım yapmıştır; İthocu, Marubeni, Mitsubishi, Mitsui ve Smitomo. Buffet'in sahip olduğu ve çok iyi performans gösteren üç hisse şöyledir; Amazon.com, Inc (NASDAQ : AMZN), Apple Inc. (NASDAQ : AAPL), D.R.HORTON Inc.(NYSE: DHI). İyi performans gösteren Buffett'in sahip olduğu diğer hisselerden bazıları ise şöyle sıralanmaktadır: Atlanta Braves Holding Inc. (NASDAQ : BATRA) 8 milyon dolar yatırım, Floor & Décor Holding Inc. (NYSE:FND) 432,590,000 dolar, Moody's Corporation (NYSE: MCO) 7,799, 843,711 dolar, Da Vita Inc (NYSE :DVA) 3,412,114,232 dolar, NVR,Inc (NYSE:NVR) 66,264,190 dolar, Lennar Corporation (NYSE:LEN) 15,597,436 dolar.
(Henna Asim; 11Best Performing Warren Buffett Stocks in 2023, http://finance.yahoo.com/news 29.12.2023)
Buffett'in ve Munger'in başarısı normal şeyleri görmekten , temel maddelere ve ünlü markalara sahip şirketlere yatırım yapmaktan gelmektedir. Yeni iş alanları ve yeni ortaya çıkan madde ve markalar onları ilgilendirmemektedir. Buffett, yukarıda sözü edilen toplantıda yaptıği konuşmada bankaların yönetilmeyi zorlaştıracak kadar büyüdüğünü ve bugünkü mali krizin temelinde bunun olduğunu belirtmişti.( Dominic Rushe; The Sunday Times; 4.5.2008). Ayrıca, o zamanlar mali krizin önemli kısmının geçtiğini düşünülüyordu. Fakat o ailelerin bu krizi daha uzun zaman hissedecekleri öngörüsünde bulunuyordu. Munger ise bugünkü krizin yarattığı sonuçlar Enron'la karşılaştırılırsa, (batan dev enerji şirketi ) Enron krizinin sadece bir “çay partisı” olduğunu söylemişti. Bugünkü Batı toplumunun ona Sodom ve Gomorrah'i hatırlattığını belirten Munger, bu toplumun artık zirve noktasına eriştiğini, kendi neslinin son 60 yılda çok şanslı olduğunu , fakat gelecek nesillerin aynı şansa sahip olmadığını anlattı. Son yıllarda Hattaway, krizden yara alan bankalara ve demiryollarına önemli miktarlarda yatırım yaptı.
Dünyanın en zengin adamlarından biri olan, gösterişi sevmeyen Buffett , Berkshire Hathaway'den yılda yalnız 100.000 dolar maaş almaktadır.Uzun yıllardır aylığını arttırmamıştır. Günümüzde büyük dev şirketlerin CEO'larının yıllık maaşları 18 milyon dolar civarındadır. 2022 yılında Berkshire'in Buffett için yaptığı ödemeler toplamı 401,589 dolardı , bunun 301,589 doları güvenlik hizmetleri için yapılmıştı. Fakat şirketlerin kar paylarından bu yıl ,Warren Buffett hissesine 6 milyar dolar gelir beklenmektedir. 30 yaşındayken Warren Buffett‘in varlığı yalnız 1 milyon dolardı. O 1958 yılında 31,500 dolara satınaldığı, şimdiki değeri 710.000 dolar olan , ayni evde 60 yıldır oturmaktadır. Bütün mal varlığının önemli bir kısmını hayır kurumlarına bağışlamıştır. Ölümünden sonra bağışladığı varlığı bu kurumlara geçecektir
Warren Buffett'in yatırımcılara 5 Öğütü şöyledir:
1:Hiç bir zaman para kaybetmeyin . Bu birinci öğütü hiç bir zaman unutmayın.
2:Başkaları tamahkar davranıyorsa, korkun. Başkaları korkuyorsa siz tamahkar olun.
3:Eğer bugün birisi bir ağacın gölgesinde yaşıyorsa, uzun zaman önce birisi de o ağacın fidanını dikmiştir unutmayın.
4:Eğer bir hisse senedini 10 yıl elinizde tutmak istemiyorsanız onu satınalmayı 10 dakika bile düşünmeyin.
5:Olağanüstü sonuçlar almak için olağanüstü şeyler yapmak gerekmez, unutmayın.
(http://rosebridgeltd.com/5- inspring - warren - Buffett- quotes-that – can- teach – you investing 29.12.2023)
Warren Buffett'in sağ kolu ve ortağı Charles Thomas Munger 1.1. 1924' de Omaha , Nebraska'da doğdu. 28.Kasım 2023'te Santa Barbara , California'da bu dünyadan ayrıldı. ABD'nin çağımız iş adamlarından , yatırımcı ve filantropist Munger University of Michigan'da matematik bölümünü bitirdi, California Institute of Technology ve Harvard University'sinde okudu, Harvard'tan hukuk doktorası aldı. Berkshire Hathaway'de Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olan Munger 1984 – 2011 arasında Wesco Financial Corporation'ın ve Daily Journal Corporation'ın Yönetim Kurulu Başkanlığını ve Costco WholesaleCorporation'ın direktörlüğünü yaptı .1943 -1946 arasında, II.Dünya Harbi'nde, Second Lieutenant olarak ABD Kara Ordusu'nun Hava Kuvvetlerinde görev aldı . 1945 yılında evlendiği ilk eşi Nancy Jean Huggins'den 1953'te ayrıldı. 1956 ‘da NancyBarry Borthwick ile evlendi. İkinci eşini de 2010'da kaybetti. Munger 7 çocuk sahibi oldu.
Charles Munger gençken Warren Buffett'in dedesinin sahip olduğu Ernest P. Buffett isimli bakkal dükkanında çalıştı. Charles'in dedesi, Thomas Charles Munger eyalet mahkemesi yargıçlığı ve eyalet milletvekilliği , babası Alfred Case Munger ise avukatlık yapmıştı. Üniversitede ve orduda iken kart oyununda ‘'çok önemli bir beceri'' geliştiren Munger, bu becerisini iş hayatında da başarı ile kullandı: ‘'Aleyhinize bir risk oluştuğunda oyundan erkenden çıkın. Az riskli bir durum varsa oyuna hızla girin , bu fırsatı bir daha ele geçiremezsiniz.''
California'ya göç ettikten sonra Munger,Wright& Garrett hukuk bürosunda çalıştı. 1962'de Munger, Tolles& Olson gayrimenkul hukuku ile ilgili hukuk bürosunu kurdu. Daha sonra bu bürodan ayrıldı, gayrimenkul yatırım işlerine girdi. Bunun için Wheeler, Munger & Company'i kullandı. Firma Pacific Coast Stock Exchange'de bir sandalyeye sahip oldu. 1973'te %32, 1974'te % 31 zarar edince firmayı kapattı. 1962 – 1975 arasında Munger'in yatırım ortaklığı kümülatif olarak yılda% 19.8 kar elde etti. Bu dönemde Dow indeksi yılda ortalama sadece % 5 kar sağlamıştı. Sonradan Berkshire Hathaway'in kuruluşu olan Wesco Financial'ın yönetim kurulu başkanlığı yapan Munger döneminde Wesco 1.5 milyar dolarlık bir varlığa ulaştı. Coca Cola, Wells Fargo, Procter & Gamble, Kraft Foods, US Bankcorp, ve Goldman Sachs's hisseleri bunların arasındaydı. O, yatırımını çok iyi tanıdığı hisselere yoğunlaştırmayı ilke edinmişti. Böylece uzun devre üstün sonuçlar almayı başarmıştı. Munger'e göre iyi , başarılı şirketler ahlaklı olanlardır. Eğer bir iş modeli hileye dayanıyorsa o başarısızlıkla sonuçlanmaya mahkümdur.
Munger, Buffett gibi mütevazi bir hayat sürdü. 70 yıl California'da ayni evde yaşadı. Şaşaalı bir evde yaşamak ona göre mutlu değil mutsuzluk getirirdi. Mütevazi bir yaşam ise kişiyi daha mutlu yapardı. 2023 yılında CNBC'nin kendisi ile yapılan bir röportajda başarı ve ve uzun yaşamasını uzun süredir inandığı tedbirli olmaya ve her çeşit standard başarısızlıklardan kaçınmayı bilmesine bağlamıştı.(Ece Yıldırım 1.12.2023- http://en.m. wikipedia,org/wiki/ Charlie – Munger . 3.1.2024) .Çok kıskanç olmak , çok gıpta etmek ve gelirinden fazla harcamak Munger ‘e göre başarıyı önleyen özelliklerdir. Munger crytocurrency'e karşıydı ve onun yasaklanması taraftarıydı. Bitcon ‘'Aptalca, ahlaksızca, iğrenç'' bir şeydi. Bitcon alışverişi‘'Sanki biri dışkı ticareti yapıyordu . Sen de ben bu ticaretin dışında kalamam diyorsun'' demektir anlamına geliyordu. Bitcon, ona göre bir ‘'cinsel hastalık''tı.
Munger ABD'nin başta gelen filantropistlerinden biri idi. University of Michigan Law School, Lawyers Club Housing Complex, Los Angeles Marlborough School, Pasedana Polytechnic School, Los Angeles YMCA, Stanford University, Stanford Law School, University of California Kavli Institute for Theoratical Physics, California San Marino Henry E.Huntington Library ve Art Museum,California Harvard -Westlake School onun hibelerinden en çok yararlananlar arasındaki kurumlardır. Munger, formal bir mimarlık eğitimi almamasına karşın yaptığı hibelerin içerdiği bazı bina tasarımlarıyla çok yakından ilgilendi.Warren Buffett ve Bil Gates'in başlattığı ‘'The Giving Pledge'' projesine katılmadı. 27 Ekim 2020'de ,varlığının yarıdan fazlasını daha önce çocuklarına verdiğinden ,projenin temel ilkesine uyamayacağından projeye katılamayacağını belirtmişti (https:/en.m.wikipedia.org/wiki/ Charlie – munger).
Charlie Munger'in yatırım konusundaki görüşleri şöyle özetlenmektedir : 10 Investing lessons from the late investment legend Charlie Munger UK Investor Magazine 3.1.2024)
‘'1:Gelecekteki olumlu gelişmelerin yanısıra olumsuz olabilecek noktaları da düşünün.
2: Piyasaların karmaşık niteliğinden dolayı sürekli olarak öğrenmek ve rasyonel karar vermek zorundasınız. Kısa yoldan değil bütün bilgileri elde ederek karar veriniz.
3:Hataları azaltarak ve genel tuzaklardan uzak kalarak yol almak daha sürekli ve başarılı sonuçlar almayı sağlar.
4:Daima anladığın ve bildiğin endüstrilere yatırım yap. Bundan uzaklaşırsan ek bilgi ile yatırım yapmış olursun.
5 Her gün uyandığın andan biraz daha bilgili olarak günü bitir.
6 Arzu ettiğini elde edebilmek için ona layık olmak lazım. Onun için disiplinli araştırma yapmak, düşünerek karar vermek ve gelişmeye kendini kişisel olarak adamak gerekir.
7:Sabırlı ol. İyi iş fırsatlarının doğmasını bekle. Kısa vadeli piyasa hareketlerine kapılma.
8 Portfolyonuzdaki şirketleri bugünkü değerleriyle sıralayın. İyi bir iş uzun süre, sürekli olarak kar getirendir. Makul fiatda iyi bir iş , yüksek fiatda ortalama işten daha iyidir
9: Sürekli ve akılcı kararlar vermek ve alışılagelmiş tuzaklardan uzak durmak , şeytanca davranmaktan daha iyi sonuçlar verir.
10 Büyük karlar sık sık alıp satmakta değil fakat, yapılan sağlam yatırımlarda uzun süre beklemekle sağlanır.''
Öldüğünde 2.6 milyar dolar net varlığı ile dünyanın zengin adamlarından biri olan CharlieMunger'in ölümü sonrasında, ortağı Warren Buffett ‘'Berkshire Hathaway Charlie'nin verdiği ilham – esin kaynağı – ve onun bilgeliği ve katkısı olmasaydı , geldiği bugünkü düzeye ulaşamazdı'' demişti (Paul R. , La Monica ; Hur,Krystal November 29, 2023.)
Berkshire Hathaway'in Pazar değeri 9.1.2024 itibariyle 801.68 milyar dolar , yıllık satışları 349.247milyar dolar, yıllık net karı 30.9.2023 itibariyle 76.669 milyar dolardır. Şirkette 18.12.2023 ‘te 380.000 kişi çalışmaktadır. 12 milyon müşteriye sahip olan şirketin 2,170,386,415 hissesi bulunmaktadır. Berkshire Hathaway'in Home Service şirketi global bir firma olarak 4 kıta 13 ülke ve bölgede 50, 000 gayrimenkul profesyoneli ile 1,600 ofislik bir network sahibidir.
Türkiye'deki zenginlerin, özellikle yeni zenginlerin ve çok vergi ödeyenler listelerinde adları bulunmayan ya da adlarının yazılmasına izin vermeyen zenginlerin Buffett'ten ve Munger'den öğreneceği çok şey olduğu çok aşikârdır. – (9.1.2024)
