GORDON EARLE MOORE (3.1.1929 – 24 .3.2023),

ANDREW STEPHEN GROVE (2.9.1936 – 21.3.2016)

Robert Noyce ‘ın İntel'deki ortağı California Pescadero ‘da 3.1.1929'da doğan ve bu dünyadan 24.3.2023'te 94 yaşında  göç eden Gordon Earle Moore idi.  Öldüğünde  net varlığı Bloomberg milyarderler indeksine göre  7.5 milyar dolardı. 1950'de Betty Moore ile evlenen ve Steven ve Kenneth isimli iki çocuğu olan Moore ,University of California Berkeley'den  BS (1950) ve California Institute of Technology'den PhD (1954 ) dereceleri alarak mezun olmuştur.  Sağlığında 5 milyar dolar bağışla Gordon and Betty Foundation'ı kuran  Gordon Moore, San Mateo kenti şerifi  Walter Harold Moore ve Florence Almira ‘nın  (Mira) ikinci oğludur. 1940 yılında kendisine armağan edilen bir kimya seti onun kimyager olmasının yolunu açtı. Doktorasını aldıktan sonra  o da William Shockley'in laboratuvarında çalışmaya başladı. Sherman  Fairchild'ın desteği ile Robert Noyce İle birlikte Fairchild Semiconductor şirketini kurdular. Moore 19 Nisan 1965'te Electronics Magazine'nin  gelecek  on yıl içinde  semiconductor component endüstrisinin  ne olacağı sorusuna  verdiği yanıtla meşhur oldu. Gelecek on yıl içinde  integrated circuit üzerinde  yoğunlaşacak olan, transistör,  resistör, diode ya da capacitörler gibi  çeşitli elemanların her yıl bir misli artacağı ön görüsünde bulunmuştu . Bu görüş  onun gözlemlerine dayanıyordu. 1975'te  görüşünü , yeni gözlemleri sonucunda, bu artışın iki yılda bir olacağı şeklinde değiştirdi. Moore' Law  olarak kabul edilen bu görüş semiconductor endüstrisinin miniaturization'u -minyatürleşmeyi, küçükleşmeyi, küçük birimler haline dönüşümünü – hedef almasını  sağladı, teknolojik gelişmede büyük bir çağ açtı.

1968'te Robert Noyce ile birlikte sonradan adı Intel olan NM Electronics'i kurdular. Moore executive  vice president , 1975 ‘te president, 1987'de yönetim kurulu başkanı, 1997'de chairman emeritus oldu. Intel, Noyce, Moore ve daha sonra Andrew Grove döneminde computer memory, integrated circuits ve  microprocessor  tasarımları alanlarında teknoloji öncüsü bir şirket oldu. Intel  şirketi, 11.4.2022'de Oregon Hillsboro'da bulunan  yerleşkesine Gordon'a atfen ‘'Gordon Moore Park'' adını verdi.

 Gordon and Betty Moore Foundation'ın yanısıra  eşi Betty Irene  Moore, Nursing İnitiative'i başlattı. Bölgede hemşireliği geliştirme amacını taşıyan bu hareket çevrede hasta bakıcılığın yayılması için University of California'da bir hemşirelik okulunun  açılmasını öngörüyordu.  Betty Moore  bu amaçla bu vakfa100 milyon dolar bağışladı.

İntel'in üçüncü CEO'su olan Andrew Stephen Grove (2.9.1936 -21.3.2016) – Andras İstvan -   Macaristan, Budapeşte   doğumlu bir Amerikalı iş adamıydı. Yahudi aile Maria ve György Gröf'un oğluydu. Dört yaşında iken kızamık geçirmiş ve kısmen sağır kalmıştı. Naziler Macaristan'ı işgal ettiğinde sekiz yaşındaydı. 500,000 Yahudi ölüm kamplarına sevk edilmişti.  Grove ve annesi sahte belge ile arkadaşları tarafından saklanmış Auschwitz kampına gitmekten kurtulmuştu. Babası Doğu İş Kampına gönderilmiş orada işkenceden geçmiş ve köle işçi olarak kullanılmış  ve harpten sonra ailesine kavuşmuştu.

İntel'in istihdam ettiği üçüncü kişi olan Grove,  20 yaşında, 1956 Macar ihtilali sırasında, hiç İngilizce bilmeden , beş parasız Avusturya'ya kaçmış ve oradan   ABD'ye göç etmişti. ABD'de adını Andrew S. Grove olarak değiştirdi. Eğitimini City College of  New York ‘tan BS (1960) ve University of California , Berkeley'den PhD (1963) dereceleri alarak   tamamlamış olan Grove, İntel'i dünyanın en büyük semiconductor üreticisi yapan kişi oldu. 1957'de Avusturya göçmeni Eva Kastan ile Katolik kilisesinde evlenmiş olan Grove'ın Karen Grove ve Robie Livingston isimli iki çocuğu oldu. 1967'de ‘' Physics and Technology of Semiconductor Devices'' isimli ve 1996'da yönetimle ilgili, ‘'Only the Paranoid Survive'' isimli kitapları yayınlandı. 1997'de Chief Executive magazin ve Time dergisi  onu yılın CEO'su ilan etti. O ‘' Silicon Valley'i  büyüme dönemine iten adam – the guy who drove the growth phase  of Silicon Valley– olarak adlandırıldı. (Chris Gaither; Andy Grove's Tale of His Boyhood in Wartime, The New York Times,12.11.2001). Bir kaynağa göre, onun sadece İntel'de yaptıkları bile ‘'20.yüzyılda  iş dünyasının büyük liderleri arasında yer almasına yeter'' di.(Basic Books ; Movers and Shakers :the 100 Most Influential Figures in Modern Business, 2003) 2000 yılında Parkinson hastalığına yakalanan Grove 79 yaşında 21.3. 2016'da evinde öldü. Öldüğünde 500 milyon dolar serveti bulunuyordu. 

1963'de Fairchild Semiconductor'da çalışmaya başlayan Grove 1967 ‘de geliştirme direktör yardımcısı oldu 1970'de başlayan microcomputer devriminin temel elemanı integrated circuits konusuna burada yakınlaştı ve bu konudaki kitabını yazdı. 1968'de Noyce ve Moore İntel'i kurduğunda o şirkete bir teknik eleman olarak katıldı. Ondan sonra da yine Macar göçmen Leslie L. , İntel'in istihdam ettiği  dördüncü kişi oldu. Grove ,İntel'in Mühendislik bölümü direktörü olduktan sonra imalat sanayiinde  üretim metod ve  kavramları konusundaki kitabını kaleme almıştı.

Intel başlangıçta mainframe bilgisayarlar için static memory chips üretiyordu. 1970 başlangıcında ilk digital saat ve elektronik hesap makinesi ve dünyanın ilk general purpose microprocessor'ü4- bit 4004 ‘ü üretmeye başladı. Yıllar içinde değişik güçte ve en sonunda çok güçlü 80486 ‘i üretiyordu. 1985'te Japonların memory chipslerde fiat dumpingi karşısında, İntel microprocessor üretimine ağırlık verdi. Grove, şirketin CEO'su idi bu dönemde. IBM Intel microprocessörlerini kullanmaya ikna edildi. 1968'teki şirket satışları 2,672 milyar dolardan 1997'de 20.8 milyar dolara fırladı. Grove 1979'da İntel'in president'i, 1987'de CEO'su ve 1997'de Chairman'i oldu. Onun yönetimi sırasında İntel'in piyasa değeri 4 milyar dolardan 197 milyar dolara çıktı ve 64,000 çalışanıyla   dünyanın 7.en büyük şirketi düzeyine yükseldi. Şirketin karının çoğu araştırma ve geliştirmeye ve bunun için  gerekli yapıların inşaatına harcandı ve harcanıyor. Sonraki yıllarda İntel'in CEO'su olan Pat Gelsinger İntel'in ve Silicon Valley'in bugünkü  bu denli etkin hale gelmesinde  Andy'nin rolü kadar hiç kimsenin rolü olmadığını belirtir. (https://en.m.wikipedia.org/wiki/andrew- Grove - 12.4.2024) 

İntel'in bugünkü rakipleri Samsung, Alteration, Xilinx, Onsemi, Lattice , Atmel, National Semiconductors, Micrel ve GigPeak ,Inc.'tir