ANAYASAL HAKLAR
Hak nedir? İnsanların herhangi bir işi yapma yetkisine hak denir. Özgürlük nedir? İnsanların hiçbir insana zarar vermeden dilediği her şeyi yapabilmesine özgürlük denir https://www.pınarbasi.gov.tr/anayasal haklar-10.02.2025).
1945 anayasasına kadar gelişen ve 1961 anayasası ile perçinleşen haklar şöyledir;
1.Yaşama hakkı, 2.Kişi dokunulmazlığı, 3.Kişi hürriyeti ve güvenliği, 4.Özel hayatın gizliliği ve korunması, 5.Yerleşme ve seyahat hürriyeti, 6.Din ve vicdan hürriyeti, 7.Düşünme ve kanaat hürriyeti, 8.Bilim ve sanat hürriyeti, 9. Basın ve yayın hürriyeti, 10. Toplanma hak ve hürriyeti, 11.Mülkiyet hürriyeti, 12.Hak arama hürriyeti, 13. Temel hak ve hürriyetlerin korunması
Siyasi haklar ve ödevler de şöyle sıralanabilir;
1, Türk vatandaşlığı, 2. Seçme ve seçilme ve siyasal faaliyetlerde bulunma hakkı, 3.Kamu hizmetine girme hakkı, 4.Dilekçe verme hakkı.
Sosyal ve Ekonomik hak ve ödevler ise şöyledir;
1.Ailenin korunması, 2.Eğitim ve öğrenim hakkı ve korunması, 3.Çalışma ile ilgili haklar, 4.Toplu iş sözleşmesi ve grev hakkı ve lokavt, 5.Ücrette adalet sağlanması, 6.Sağlık, çevre ve konut hakkı, 7.Gençliğin korunması ve spor hakkı, 8.Sosyal güvenlik hakları, 9.Tüketici hakları, 10.Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması
Temel hak ve özgürlüklerin genel özellikleri;
1.Doğumla başlar, ölümle biter.
2.Evrenseldir. Dünyanın her yerinde geçerlidir.
3.Dokunulamaz, devredilemez ve vazgeçilemez nitelikleri taşır.
4.Tamamı bir bütündür. Bir tanesi bile olmazsa veya kullanılmazsa diğerleri bir işe yaramaz.
5.Sınırlandırılamaz. (Sıkı yönetim, savaş, bulaşıcı hastalıklar, nüfus sayımları gibi olağanüstü durumlarda yani insan hayatının söz konusu olduğu durumlarda yaşama hakkı dışında diğer bütün haklar sınırlandırabilir.)
6.Başkalarının hak ve özgürlüklerinin başladığı yerde bizim hak özgürlüklerimiz biter.
