ANASAYFA GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR KURULUŞ KÜNYE İLETİŞİM

06.12.2019

BALIKESİR’İN GELİŞME POTANSİYELİ OLAN BİR İLÇESİ: BALYA-2

.

Balya ve bölgesinin, bir yandan madenler bölgesi olması diğer yandan da hem yürük göç yolları hem de sancak merkezleri ile kaza merkezlerini birbirini bağlayan karayolları üzerinde oluşu; zengin bir kültürel dokunun yaygınlaşmasına diğer yandan da hetorojen bir nüfus yapısının oluşmasına zemin hazırlamıştır. Kültürel yapıdaki zenginlik eğitim yapısına da yansımış, Balya ve çevresi Balıkesir, Bursa, Kütahya, Konya, Manisa, Edirne, İstanbul, Erzurum, Kahire, Kudüs, Mekke-Medine gibi merkezlerle ilişki içerisinde olmuştur. Balya kazası aynı zamanda eğitim ve kültür çevresi sunmaktaydı. Ulaşılan eğitim-öğretim düzeyini göstermesi bakımından Balya’dan yetişen âlimler ve devlet adamları: Hacı Ömer (Kara Danişmentli), Bali Bey, Sinan Bey, Hacı Mustafa Ağa, Sinan Bey-zade Mehmet Emin Ağa (Balıkesir’de Emin Ağa Camii banisi), Bali Bey-zade Kör Paşa, Balya Ayanı Halil Ağa, Balya Voyvodası ve Madeni Emini Hacı Yakup Ağa, Doğanîzade Mustafa Efendi oğlu Kadızade Mehmet Efendi, Kadı Nesimi, Akbaşlı Mehmet Efendizade Balıkesir Müftüsü ve Müderris Seyyid Sabahattin Ali Şuurî Efendi (Balıkesir’deki Ali Şuurî Efendi Medresesi banisi ve müderrisi), Akbaşlı Hüseyin Efendi (Balıkesir’deki Hoca Kuyusu Medresesi müderrisliği yapmıştır.), Akbaşlı Ahmet Efendi (Balıkesir’deki İğneci Medresesi müderrisliği yapmıştır.), Muhyiddin Efendi (Balıkesir’deki İğneci Medresesi müderrisliği yapmıştır.), Doğanlarlı Feraizci (Miras Hukukçusu) İsmail Efendi (Balıkesir’de Alaybey Medresesi müderrisliği yapmıştır.), Doğanlarlı Halil Efendi, Kara Paşa, Kayalarlı Mantıkçı Mehmet Efendi (Balıkesir’deki Hacı Ali Efendi Medresesi müderrisliği yapmıştır.), Kayalarlı Osman Efendi (Balıkesir’deki Şeyh Hacı Yahya Efendi Medresesi müderrisliği yapmıştır.), Nasuh Paşa, Turplulu Ali Ağa oğlu Bedestanlızade Müderris ve Şeyh Hacı Mehmet İzzet Efendi (Balıkesir’deki Hacı Ali Efendi Medresesi müderrisliği ve Karesi İdadisi Arapça öğretmenliği yapmıştır.), Müftüzade Abdülgafur Iştın Hocaefendi (Sakîzade Medresesi Müderrisi ve Karesi-Balıkesir Milletvekili), Yağcılarlı Ali Efendi (Yıldırım-Eski Cami Medresesi müderrisliği yapmıştır.),  Yağcılarlızade Halil Fevzi Efendi (Daru’l-Hilâfeti’l-Aliyye Medresesi müdürlüğü yapmıştır.), Müstecâbizade Hafız Adil Efendi (Yıldırım-Eski Cami Medresesi müderrisliği yapmıştır.), Erzurumlu İbrahim Efendi-zade Şeyhülislam Musa Kâzım Efendi, Müstecâbizade İbrahim İsmet Bey, Esat Adil Müstecaplıoğlu ve Mehmet Ali Haydar Müstecaplıoğlu (Karesi-Balıkesir Milletvekili) vd.
Günümüzde Balya, Balıkesir ilinin on üç bin nüfuslu bir ilçesidir. Marmara Bölgesinin Güney Marmara bölümünde yer almaktadır. Balıkesir’e 50 km., Gönen’e 52 km., Bandırma’ya 90 km., İvrindi’ye 26 km., Havran’a 65 km., Edremit’e 74 km., Çanakkale Yenice’ye 61 km. uzaklığındadır. Balıkesir, Gönen, Bandırma ve Edremit’e günlük düzenli otobüs seferleri bulunmaktadır. Balya ilçesinde 43 köy ve bu köyleri birbirine bağlayan 296 km. köy yolu ağı bulunmaktadır.
Sonuç olarak, GMKA verilerine göre; Balya, 2007-2013 arası nüfusu en çok azalan ilçelerden biridir. İlçe toplam nüfusu 20.000’in altındadır. GMKA dâhilinde ilçe nüfus ortalaması ise 50.000’dir.
Gittikçe artan ve gelecekte de artması tahmin edilen maden işçi sayısı ile eşgüdümlü olarak ilçe merkezinde/kenarında mevcut konut sayısının arttırılmasına yönelik TOKİ veya diğer konut projeleri yoluyla projeler geliştirilmelidir. Aynı zamanda hızlı ve güvenli ulaşımın iyileştirilmesine yönelik bir proje olarak tarihi ve turistik mekânların kullanılması [Balya ilçesi pek çok tarihi ve turistik mekânlara sahiptir. Bunlardan bazıları: Balya’da Maden sahası; Balya ilçe merkezinde Siren Kulesi, Tarihi Belediye Binası, Koca Camii, Tabakhane Köprüsü, Tümülüs; Kadıköy Kale Harabesi; Kadıköy Deresi Piknik Alanı; Kadıköy’de Sur Kalıntıları, Cami; Ilıca’da Tarihi Hamalar, Termal Otel, Hamam Dedesi, Tümülüs ve Nekropol; Akbaş’ta Tümülüs, Etnografya Müzesi; Yarışalan’da Nekropol; Doğanlar eski Mezarlık alanı; Mancınık eski Mezarlık alanı; Müstecap Çamlığı, Bal Pınarı, Kozlu, Eski Mezarlık alanı; Ören’de Kilise harabesi; Alidemirci’de Cami, Hazire, Çeşme; Orhanlar Panayırı vd.], Antik Dönem Bergama-Belkıs (Kyzikos-Sizik) Yolu’nun (İvrindi-Balya-Manyas-Erdek kırsalından güzergâh oluşturulması projesi) Ortaya Çıkarılması, Otantik Köy Kurulması (Köy hayatının tüm yönleriyle temsil edildiği köy projesi), İnanç Turizmi (Balya ve bölgesini Türk ve İslam uygarlığı ile tanıştıran Horasan Erlerinin yerlerinin belirlenmesi, Emir Sultan ve Şeyh Lütfullah ve diğer tasavvuf ehlinin Balya ve bölgesi üzerindeki etkisinin belirlenmesi), Balya değerlerinin ortaya çıkarılmasına yönelik projeler geliştirilmelidir.
Balya ilçesi genelinde nüfusun arttırılması ve daha sonra da azalmasının önlenmesine yönelik olarak ilçe merkezinde Maden Araştırma Enstitüsü kurulması, Meslek Yüksekokulu kurulması, var olan ortaöğretim kurumlarının yaygınlaştırılması, Balya Maden Potansiyelinin (Balya ilçe merkezi, Ilıca, Orhanlar, Değirmendere, Mancınık, Turplu, Doğanlar, Bengiler, Dörtyol vd. yerlerde) ortaya çıkarılması; Çıkarılan madenlerin taşınmasına yönelik demiryolu yapılması; mevcut ilçe yol ağının geliştirilmesi, cazibe merkezleri oluşturulması vb. gibi projeler geliştirilmelidir. Nüfusu arttırıcı ve gelişmeyi sağlayıcı unsurlardan biri de sağlık sektörünün iyileştirilmesidir. Bu noktada Balya Devlet Hastanesinin yatak ve personel kapasitesini arttırılmasına ve günümüzde çekim merkezi olan termal turizmin (Ilıca’da var olan termal tesislerinin) geliştirilmesine yönelik projeler geliştirilmelidir.
Ayrıca rüzgâr ve güneş tribünleri vasıtasıyla enerji üretiminin, av ve avcılık sahalarının, verimli Çamucu ve tarihsel Sularya ormanlarındaki orman ve orman ürünleri potansiyelinin, bitkisel ve hayvansal üretim potansiyelinin (büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği, su ürünleri), sulanabilir arazi miktarının arttırılması (Balya ilçesi su rezervi bakımından da zengindir. İlçede Ilıca, Kayalar, Hacı Hüseyin, Aldemirci göletleri ile Manyas barajı bulunmaktadır) ve ortaya çıkarılmasına yönelik projeler geliştirilmelidir.
Balyalıların bu projeleri hazırlayıp, paydaşları ile birlikte gerekli destekleri alacağına ve Balıkesir’in fevkalade gelişmiş ilçelerinden biri olacağına inancım tamdır. Kalın sağlıcakla…

Yararlanılan Kaynaklar
166 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Anadolu Defteri (937/1530) Hüdâvendigar, Biga, Karesi, Saruhân, Aydın, Menteşe, Teke ve Alâiye Livâları, T.C.Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Ankara, 1995.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Maliye Nezareti Vâridât Muhasebesi Temettuât Defterleri (A.ML.VRD.TMT) 7238 numaralı Hüdâvendigâr Vilayeti Balya Kazası Kayalar karyesine ait emlak, hayvanat, arazi ve temettuat (1840).
Zafer-i Milli Gazetesi (1922)
Akkuş, Tacettin, Tanzimat Başlarında Balıkesir Kazası (1840-1845), Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı, Balıkesir, 2001.
Akşar, Ahmet, “Eskiçağ Literatüründe Mysia: Coğrafya, Kentler ve Kültler”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir, 2008. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi)
Arslan, İsmail, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Bir Maden Şehri: Balya (1839-1923)”, The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, Volume 3 Issue 2, p. 41-54, Winter 2010.
Aydın, İbrahim, “Madencilik-Şehirleşme İlişkilerine Farklı Bir Örnek: Balya”, Marmara Coğrafya Dergisi, S: 12, (2006), s. 133–147.
Aydemir Özkan, Filiz, “Sâlnâmelere Göre Balıkesir’de Eğitim ve Eğitim Kurumları (1876’dan 1908’e), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir, 2009 (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
Aykut, Şevki Nezihi, “Osmanlı İmparatorluğu’nda XVII. Asır Ortalarına Kadar Yapılan Sikke Tashihleri”, Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul 1991, s. 343-360; 
Aykut, Şevki Nezihi, Osmanlı Sikkeleri. Alıntı yeri: https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=382330
Ayverdi, Ekrem Hakkı, Osmanlı Mimarisinde Fatih Devri:1451-1481, IV, İstanbul: Baha Matbaası, 1973.
Balıkesir 1967 İl Yıllığı, Çelikcilt Matbaası, Balıkesir, 1969.
Balıkesir Camileri ve Cami Görevlileri Albümü (Balya-Savaştepe-Kepsut-Susurluk), Cilt 5, Balıkesir Valiliği İl Müftülüğü, Balıkesir 1995.
Bayraktaroğlu, Şevki – Emre, Gültekin, “Balya Kurşun Madenleri Üzerinde Fransız Emperyalizmi-Balya’nın Sosyo-Ekonomik Yapısı ve Madenin Dünü-Bugünü”, Ülke Dergisi, S: 9, (1979), ss.146-167.
Bülbül, Cemil, “MÖ. 2. Binyılda Mysia Bölgesi ve Mysialılar”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2009, Sayı:20, ss.1-8.
Cumhuriyet’in 50. Yılında Balıkesir: İl Yıllığı 1973, İstanbul: Balıkesir Valiliği, 1973.
Donuk, Suat, Türk Edebiyatında Vefeyâtnâme ve İsmail Beliğ’in Güldeste-i Riyâz-ı İrfân’ı, Ankara: Gece Kitaplığı, 2016.
Eren, Muharrem, Balıkesir İl Müftüleri ve Tarihi Kitabeler, İnce Ofset, Balıkesir, 1990.
          , Balıkesir’in Yetiştirdiği Ünlüler. Balıkesir: İl Kültür Müdürlüğü Yayınları, 1990.
          , Kocaavşar Köyü ve Avşarlar, Balıkesir: Uğur Matbaacılık, 1988.
Geçmişten Geleceğe Balya, Balya Kaymakamlığı Kültür Yayınları Araştırma Dizisi: 1, 2008.
GMKA Bölge Planı 2014-2023
Karaca, Emin, Unutulmuş Sosyalist Esat Adil, Belge Yayınları, 2008.
Kaynak, Muharrem, Kayalar Köyü ve Tarihi, İstanbul, 2009.
Keskin Şimşek, Yasemin. “Balya Madenleri”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir, 2005. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi)
Kıpçak, Reşit, 50.Yılda Balıkesir, Balıkesir Ticaret Odası Yayını, Ankara, 1974.
Malay, Hasan, “Batı Anadolu’nun Antik Çağdaki Ekonomik Durumu”, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Dergisi, Sayı:2, İzmir, 1983, ss.50-56.
Mutaf, Abdülmecit, Salnamelerde Karesi Sancağı (1847-1922), Balıkesir, 1997.
Öçal, İsmail Cemil, Soyağacı (Şecere), Ankara, 1997.
Özilgili, İsmail-Akyalçın, Necmi-Özdemir, S. Özlem, Cumhuriyet Dönemi ve Öncesi Balıkesir’de Eğitim, Balıkesir, 1998.
Özsarı, Mustafa, Müstecabizade İsmet – Hayatı ve Eserleri, 3F Yayınevi, 2007.
Pakalın, Mehmet Zeki, Sicill-i Osmanî Zeyli, Abbas Efendi-Abud Efendi, 19 Cilt, Sadeleştirerek Yayına Hazırlayan Ali Aktan vd., Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2008.
Sevin, Veli, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2001.
Sezen, Tahir, Osmanlı Yer Adları, Genişletilmiş İkinci Baskı, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayın No: 26, Ankara: Sistem Ofset Bas. Yay. San. ve Tic. Ltd. Şti.2017.
Su, M. Kamil, Balıkesir Madenleri, İstanbul: Balıkesir Halkevi Yayınları, 1939.
Sunay, Serap, “II. Abdülhamid Döneminde Balıkesirli Mülki Görevliler Hakkında Bir İnceleme (Sicill-i Ahval Kayıtlarına Göre 1879 -1909)”, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar, 2007 (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
Şimşir, Nahide, Balıkesir Şehri ve Tarihi Araştırmaları, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2013 , “Osmanlı Devleti’nin Son Yıllarında Balya Kazası’nın Demografik Durumu”, Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, S: 8, (2009), s. 155–172.
Tulun, Ayşe, XVI.Yüzyılda Biga Sancağı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yeniçağ Tarihi Kürsüsü (Basılmamış Mezuniyet Tezi), İstanbul 1981.
Türk, Mustafa, “Antikçağ’da Mysia ve Arkeolojisi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir, 2009 (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir, 2008.
Umar, Bilge, Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İnkılap Kitabevi, İstanbul, 1993.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Karasi Meşahiri, Sadeleştiren Mehmet İnce, Balıkesir Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Kültür Dizisi-7, 1991.
Karasi Meşahiri, Cilt 2, Sadeleştiren Mehmet Durak, Balıkesir Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Kültür Dizisi-8, Balıkesir, 1991.
Karasi Meşahiri, Cilt 3, Sadeleştiren Mehmet İnce, Balıkesir Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Kültür Dizisi-9, Balıkesir, 1992.
[Uzunçarşılı] İsmail Hakkı, Karesi Vilayeti Tarihçesi, Hüsnü Tabiat Matbaası, İstanbul, 1925.
Ünal, Ömer, Kayalar (Gaylar) Köyü, Tarih-Toplumsal Yaşam, Balıkesir, 2010.
Yazıcı, Nesimi, “Karesi Gazetesi Penceresinden Balıkesir’de Dini Hayat Üzerine Bazı Gözlemler (1916-1917)”,
Yılmaz Demiraslan, Nihal, “Temettuat Defterlerine Göre Balya Kazası Şamlı, Ilıca Danişmend, Evciler, Akbaş ve Koyuneri Köylerinin Sosyo-Ekonomik Yapısı”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir, 2009. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi)
Yurt Ansiklopedisi, “Balıkesir”, C. II, Anadolu Yayıncılık, İstanbul 1982, s. 1102–1118.
Yüzbaşı İshak Hakkı Bey, 1920’de Balıkesir, Sadeleştiren Dr. Mustafa Aşkar, Balıkesir: Alem Basımevi, 1997.
 


Bu yazı 976 defa okundu.


Yorumlar


Ad Soyad E-Mail
GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR ARŞİV

KONUMUMUZ

Altıeylül / Balıkesir

ADRES

Altıeylül Mah. Çiğdem Sok. İnaler İş Mrk.No: 8 1/1 Altıeylül / Balıkesir
MND Ajans
©2020 | Tüm Hakları Saklıdır
MND Ajans