Hiç öngöremediğimiz bir virüs tüm dünyayı tehdit etmeye ve tek önlemin evden çıkmamak ve az
temas olduğu bir noktaya getirdi. İnsandan insana çok hızlı ve kolay bulaşan virüsün önünü kesmenin
en etkili yolunun teması kesmek olduğunu artık öğrendik. Buraya kadar problem yok demekki evde
kalacağız, gezmeyeceğiz, teması keseceğiz. Evde kalmanında elbette bir bedeli var.Yemek lazım,
temizlik ürünleri lazım ,elektrik lazım, su lazım, doğal gaz lazım, lazım da lazım. Peki bu zorunlu
ihtiyaçları herkes evde kalırsa kim üretecek? İşte sorun burada başlıyor.Ekonomi dediğimiz şey
basitçe tükettiklerimiz,ihtiyaçlarımız ve bu mal ve hizmetlerin üretilmesidir.Tüketmez ya da çok daha
az tüketirsek mal ve hizmet üretimide azalacaktır.Azalınca bu üretim noktalarında çalışanların önemli
bir kısmına ihtiyaç kalmayacak demektir.O zaman ilk ve en önemli tehlike İŞSİZLİK olacaktır.İşsiz kalan
insan artık gelirden mahrum kalmış demektir,harcayacak bir geliri olmayacaktır.Bu noktada devletler
işsiz kalanlar için gelir desteği vermek durumundadır.Bu desteği verebilmek için devlet babanın
paraya ihtiyacı olacaktır.Devlet babaların en önemli gelirleri vergilerdir.Vergiler dolaylı ve dolaysız
olmak üzere ikiye ayrılır. Arabanıza benzin aldığınızda devlet babaya dolaylı bir vergi öderiz,ama
normal günlerdeki gibi artık gezmiyoruz ki o da azaldı.Doğrudan vergiyi ticari ,sınai ve mesleki
faaliyetlerinden dolayı vergi mükellefleri öder. Tüccar mal satarsa,sanayici üretip satarsa ve kar
ederse bu kar üzerinden vergi öder,çoğu işyeri ve fabrika kapalı kar yok,vergide yok.Serbest meslek
mensupları da üretemiyor.Adliyeler de davalar durdu,avukatlar zorda.Doktorlar virüs nedeni ile
muayenehaneleri kapattı. Mali müşavirlerde müşterileri ekonomik sıkıntıda olduğu için tahsilat
yapamıyor. İnşaat sektörü durdu, mimarlar mühendisler işsiz. Kısaca serbest meslek tarafında da
alınabilecek vergi yok. Koşullar, sorumluları risk almaya zorluyor! Ekonomideki kötüye gidişe dur
diyemezler ve en büyük bunalıma ilişkin gelişmeleri kontrol altına alamazlarsa, öncelik verdikleri diğer
konularda da başarılı olamayabilirler! Bu noktada kaynaklarını doğru ve etkin kullanan ülkeler en az
hasarla bu salgın sürecini atlatabileceklerdir.Bizim gibi ülkeler ne yazıkki bu süreçte en fazla hasar
gören ülkeler olacak.Salgın başlamadan önce Türkiye ekonomisi zaten çok ağır sorunlar yaşıyordu ve
üzerine gelen bu olağanüstü durum yaşayacaklarımızı sadece biraz öne çekti.Kötü kredi notu en fazla
ülkelerin başlarında geliyoruz. TCMB'nin swap hariç net rezervi nisan ayı sonu itibarıyla 13,4 milyar
dolar eksi çıkıyor. Bütçe açığı rekor düzeyde.Yani gelirlerimiz artık giderlerimize yetmiyor.Para
bulmamız lazım ama sıkıntıda burada.Tl sorun değil para basarız(tabi bunun kötü sonuçlarını ileride
yaşayacağız) ya dolar'ı nereden bulacağız? Kredi notu bozuk bir ülkeye hiçbir ülke takas(swap)yapmak
istemiyor,değeri çok düşmüş TL'yi alıp dolar vermek istemiyorlar. Şöyle düşünelim; bir şirket düşünün
borç batağına girmiş ve son bir umutla konkordato ilan etmiş. Bu şirketin hisselerini alırmısınız?
Her yazımın sonunda dediğim gibi, KALIN SAĞLICAKLA.

Bu yazı 512 defa okundu.

Ad Soyad E-Mail