Resmi adı Columbia University  in the City of New York olan Columbia Universitesi New York'ın Manhattan bölgesinde Trinity Kilisesi'nin bulunduğu alanda 1754'de kuruldu. Ivy grubundaki – elit-  araştırma üniversitelerinden biridir. ABD'nin Bağımsızlığı'nı ilan etmeden önce izin verilen dokuz colonial kolejden biri olarak faaliyete başladı. Dünya üniversiteleri  arasında en üst düzeyde yer almış olan eğitim kurumlarından biri olan Columbia üniversitesi, bugünkü kampusuna 1896 yılında taşındı.  Columbia Üniversitesi, bağımsız, özel, herhangi bir dini cemaatla ilişkisi olmayan bir yüksek eğitim kurumudur. 

Columbia'nın bilim adamları ve akademisyenleri teknik gelişmelerde ve araştırmalarda önemli rol oynadılar. Bu teknik konular arasında beyin – bilgisayar interface (arayüz), laser, nuclear magnetic resonance, first nuclear pile, Amerika bölgesinde ilk nuclear fission reaction ve Manhattan projesi bulunmaktadır. Üniversite 4 lisans ve 15 lisans üstü – graduate school- olmak üzere 20 okuldan muteşekkildir. Üniversitenin araştırma bölümünde the Lamont – Doherty Earth Observatory ve the Goddard Institute for Space Studies bulunmaktadır. Columbia Üniversitesi ABD'de M.D derecesi vermeye yetkili ilk üniversitedir. Columbia  ABD'de üçüncü en büyük özel araştırma kütüphanesine sahiptir. Toplam 14 milyon kitaba sahip olan universitenin hibe edilmiş   11.26 milyar değerinde varlık fonu ve 20.6.2020 tarihli bilançosuna göre 21 milyar varlığı ve 5 milyar dolar  yıllık bütçesi  bulunmaktadır.  New York Magazine'e göre, bugün, Columbia Üniversitesi New York şehrinde Katolik Kilisesi'nden sonra ikinci en büyük gayrimenkul sahibidir. 2019'a göre 1200 dönümlük bir arazi üzerinde kurulu olan üniversitede 4,370 akademisyen ve 9,001 lisans ve 24,412 lisanüstü eğitim gören öğrenci bulunmaktadır. Üniversitenin mottosu “ In  lumine Tuo videbimus lumen” – O'nun (Tanrı'nın) ışığında aydınlığı göreceğiz-‘dir

Üniversitenin mezunları, akademisyenleri ve çalışanların arasında, ABD bağımsızlık beyannamesini imzalayan kurucu babalardan – founding fathers- 5 kişi,  3 ABD başkanı, 29 yabancı devlet başkanı,  10 ABD Yüksek Temyiz Mahkemesi yargıcı, 96 Nobel ödülü alan, 122  National Academy of Science  üyesi, 53 milyarder, 11 Olimpiyat madalyası alan , 33 Academy Award ödülü alan ve 125 Pulitzer ödülü alan bulunmaktadır.

New York'ta kolej kurma girişimi 1704'de başlamışdı fakat ancak Hudson Nehrinin öbür yakasında New Jersey'de New Jersey Koleji- Princeton  – kurulduktan sonra, 1751'de bu amaç gerçekleşmeye başladı.Ingiliz Kıralı George II'nin verdiği izinle 31 Ekim 1754'de King's College olarak faaliyete geçti. 1776 Amerikan iç savası sırasında sekiz yıl eğitime ara verdi. Özel olan kolej King's College  1 Mayıs 1784'de New York eyaletine devredildi ve Columbia College olarak  da adı değiştirildi. 1813 Kasım'ında College of Physicians and Surgeons devreye girdi. Barnard College President'i F.A.P. Barnard'ın üniversite rektörlüğü zamanında üniversite modern bir üniversiteye dönüştürüldu. Üniversite kız öğrenci kabul etmediğinden, 1889'da  Barnard Kız  Koleji kurulmuştu.

Kırk yıl üniversitenin başkanlığını yapan Nicholas Murray Butler zamanında üniversite ülkenin temel eğitım  ve araştırma kurumlarından biri haline geldi. Butler Teachers College , yoksul sınıfın çocuklarını eğitecek öğretmenler yetiştirmek amacıyla kuruldu. Sonradan bu kolej bugünkü Graduate School of Education'ın bir parçası oldu.

Atom araştırmalar konusunda akademisyenlerden John R. Dunning, I.I.Rabi,  Enrico Fermi ve Polykarp ,  sonradan Manhattan Projesi'ne dönüşen çalışmaları ile 1940'larda Fizik Departmanını uluslararası düzeye çıkardı. 

1947'de, II.Dünya Harbi sonrasında savaştan dönen askerler için School of General Studies faaliyete geçti   ve bu okul 1995'de Liberal Arts College'a dönüştürüldü. Daha sonra the School of Continuing Education kuruldu , o da bir süre sonra  the School of Professional Studies'e çevrildi. 1946'da II.Dünya Harbi'nden sonra uluslararası ilişkilerin artması nedeniyle the School of International and Public Affairs kuruldu.

Üniversiteyi meydana getiren okullar şunlardır(Graduate Schools);  College of Physicians and Surgeons (1767), College of Dental Medicine (1852), Columbia Law School (1858), Fu Foundation school of Engineering and Applied Sciences (1864), Graduate School of Arts and Sciences (1880), Graduate School of Architecture, Planning, and Preservation (1881), Teachers College – Affiliate- (1887), School of Nursing (1892), School of Social Work (1898), Graduate School of Journalism (1912), Columbia Business School  (1916), Mailman School of Public Health(1922), School of İnternational and Public Affairs (1946), School of Arts (1965), School of Professional Studies (1995).

Undergraduate schools; Columbia College (1754), Foundation School of Engineering and Applied Science (1864), Barnard College – Affiliate- (1889), School of General Studies (1947).

1960'larda başlayan öğrenci hareketleri 1968'de tepe noktasına ulaştı. Öğrenciler binaları işgal ettiler. Üniversite başkanı ve senato üyeleri istifa etti. 20.yüzyılda üniversite önemli drecede akademik , organizasyonel ve yönetimsel değişikliklere uğradı.

Üniversite , president dahil 24 kişilik bir mütevelli heyeti tarafından yönetilmektedir.  Üyeler kendilerinden sonra gelecekleri seçmekle yükümlüdür. Altı üye üniversite mezunları tarafından seçilir, altı üye üniversite senatosunun executive komitesiyle görüşülerek yönetim kurulu tarafından seçilir. President dahil on iki üye mütevelli heyeti tarafından seçilir. Heyet üyeleri altı yıl görev yapar.En çok,iki dönem, oniki yıl görevde kalırlar. Mütevelli heyeti president'i ve üst düzey yöneticilerini göreve getirir ve akademik tayinleri onaylar. Üniversitenin finansal ve yatırım politikalarını saptar. Varlıklarını ve bütçesini kontrol eder. Üniversite senatosu 107 üyeden meydana gelir .

Columbia Üniversitesi U.S. News & World Report'a göre , 2020'de ABD'de 3. sırada. Dünya üniversiteleri arasında da 7. sıradadır. Columbia Üniversitesi, Kuzey Amerika'da atomu parçalayan ilk kurumdur. Modern Neuroscience anlayışını geliştiren ilk üniversitedir. FM radio ve laser'in doğum yeri Columbia Universitesidir. Bir çok buluş onun laboratuarlarında ortaya çıkmıştır. The Columbia Daily Spectator ülkede en eski ikinci öğrenci gazetesidir.

Üniversiteden mezun meşhurlar arasında Başkan Theodore Roosevlt, Başkan Franklin Delano Roosevelt, Başkan Barack Obama, Dış işleri eski bakanı Madeleine Albright, Alan Greenspan, General  Dwight D. Eisenhower, Warren Buffett, S. Robson Walton, Milton Friedman, Art Garfunkel, Isaac Asimov, J.D. Salinger, Simon Kuznets bulunmaktadır.