İnsülin direnci, hücrelere glikozun girmesini sağlayan reseptörlerin bozulmasından dolayı kanda glikozun birikmesi sonucunda pankreasın insülin hormonunu daha fazla salgılaması ve insülin direncinin oluşması olarak tanımlanmaktadır.

Gelişmiş ve gelişmekte olan toplumların hemen hem hepsinde beslenme ve yaşam tarzındaki hızlı değişim ile birlikte insülin direnci ve diyabet prevalansı hızla  artış  göstermektedir.

Özellikle son bir yıldır pandemi dolayısıyla hareketsizlik düzeyi her yaş grubunda artmış olması nedeniyle,  çocuk ve ergen bireyler de çok daha sıklıkla görülmeye başlamıştır. 

İnsülin direncinin neden olduğu tip II DM önemli ve önlenebilir bir hastalık olmakla birlikte gün geçtikçe artan kronik  bir  hastalığa dönüşmektedir.

 Yapılan  çalışmalara  göre fiziksel aktivite ve    yeterli  ve  dengeli  beslenme, diyabetin  ortaya çıkmasında    engellenmesinde, geciktirilmesinde,  komplikasyonların  oluşmasında  ve önlenmesinde  önemli  bir role  sahiptir.

İNSÜLİN DİRENCİ KİMLERDE GÖRÜLÜR?

-Özellikle aşırı kilolu ve dengesiz beslenen bireylerde pankreasın daha fazla insülin salgıladığı ve hücrelerin insüline daha az yanıt verdiği görülmüştür. 

-Aile geçmişinde insülin direnci bulunan bireylerde bu rahatsızlığın görülme riski daha yüksektir.

-Hareketsiz yaşam süren bireylerde insülin direncinin daha yüksek olduğu bilinmektedir.

-Yapılan bazı çalışmalarda genç bireylerin insülin dirençlerinin yaşlılara oranla daha yüksek olduğu görülmektedir. Bu duruma etken olarak büyüme hormonu gösterilmektedir.

-Gebeliğin özellikle son 3-4 ayında insülin direnci artmaktadır. Gebelik öncesinde diyabet rahatsızlığı olmayan kadınlarda bu durumdan kaynaklı gestasyonel diyabet (gebelik diyabeti) gelişebilir. Gestasyonel diyabet, sağlıklı ve dengeli uygulanan bir beslenme programı sayesinde gebelik sonrasında bu durum geçmektedir.

İNSÜLİN DİRENİCİNİN BELİRTİLERİ 

Kan şekerinin yükselmesi açlık metabolizması üzerine etki eder. Yemek yedikten sonra çabuk acıkma, doygunluk hissinin geç oluşması, 2-3 saat aralıklar ile açlık hissinin oluşması, tatlı yeme isteğinin sık olması, ellerde soğukluk ve titreme, hızlı kilo artışı, yorgunluk ve halsizlik sık görülen belirtilerdir.

İnsülin direnci bulunan çoğu insanın pre-diyabet olduğu görülmektedir. Pre-diyabet, diyabet hastalığından önceki evredir.Bu evrede diyetisyen kontrolünde dengeli ve yeterli bir beslenme programı oluşturularak diyabet olma riski ortadan kaldırılmalıdır.İnsülin direnci diyeti kişiye özel olduğu ve kişinin kilo, boy, yaş ve fiziksel aktivite düzeyi gibi faktörlere uygun hazırlanmalıdır. Kan şekerinin hızla düşmemesi ve açlık krizlerinin olmaması için insülin direnci diyeti iyi planlanmalıdır.

İnsülin Direnci Diyeti yaparken dikkat edilmesi gerekenler :

-Hazır ve paketli  gıdalar  tüketilmemelidir.

-Beyaz ekmek, makarna, basit şeker kaynakları, pirinç pilavı ve nişastalı besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır.

-Yağ tüketimi miktarı ve tercih edilen yağa çok dikkat edilmelidir . Etlerin yağlı kısımları tüketilmemelidir. Sağlıklı yağ tüketimine önem verilmelidir. Özellikle zeytinyağ, avokado, hindistancevizi yağı ve sade yağ tüketilmeye çalışılmalıdır.

-Kuru meyve yerine lif kaynağı olan taze meyveler tercih edilmelidir.Mevsiminde suyu değil posasıyla birlikte tüketilmelidir.

-Beslenme programında karbonhidrat, protein ve yağ kaynaklı besinler dengeli bulunmalıdır.

-Karbonhidrat kaynağı olarak tam tahıllı ürünler ve baklagiller tüketilmelidir.

-Yemeklerde pirinç pilavı yerine bulgur pilavı, greçka(Karabuğday), veya kepekli makarna gibi gelisemik indeksi düşük besinler tercih edilmelidir.

- Ara öğünler de tüketilen meyvenin yanında süt, ayran, kefir gibi protein kaynaklarıyla birlikte tüketilmesi meyvenin şekerinin kana çabuk geçmesini yavaşlatacaktır. 

En önemli noktalardan biri de meyvenin akşam yemeklerinden sonra değil de, ikindi ara öğünde tüketilmesi de olumlu etki yaratacaktır.

-Posalı yiyecekler kan şekerinin daha geç yükselmesine etki eder. Bu yüzden öğünlerde yemeklerin yanına mevsimine uygun  salatalar tercih edilmelidir.